چرا نويسندگان از چاپ کتاب‌هايشان در کانون نگرانند

هرچند حامد علامتي، مديرعامل کانون پرورش فکري کودکان و نوجوانان، از تلاش براي کاهش زمان انتشار کتاب به شش ماه خبر داده است، اما برخي از نويسندگان معتقدند بررسي کتاب در شوراي عالي کتاب کانون، روند انتشار آثار را با تأخير همراه مي‌کند؛ به ويژه آنکه کتاب پيش‌تر در کميته‌هاي تخصصي بررسي شده و سپس در مراحل کسب مجوز در ارشاد نيز بازبيني صورت مي‌گيرد.
به نظر مي‌رسد اين موضوع در خروج نويسندگان از کانون و ترجيح نشر خصوصي بر کانون طي سال‌هاي اخير بي‌تأثير نبوده است. طي سال‌هاي اخير نويسندگان و شاعراني ترجيح داده‌اند آثار خود را در بخش خصوصي منتشر کنند و زودتر ثمره کار خود را ببينند. مصطفي خرامان از جمله اين نويسندگان است که مي‌گويد روند فعلي بررسي کتاب در کانون ترديدها را در ميان پديدآورندگان بيشتر کرده است. او در اين‌باره گفت: من در کانون تا به امروز حدود 50 عنوان کتاب منتشر کرده‌ و از سوي ديگر، خودم هم با ناشران زيادي همکاري کرده‌ام. واقعيت اين است که من هيچ جايي نديدم که يک شورايي باشد که 10 نفر عضو داشته باشد که همگي بايد راجع به انتشار يا عدم انتشار يک اثر نظر بدهند. طبيعي است که اين روند باعث طولاني شدن پروسه بررسي خواهد شد. او با بيان اينکه »هرکسي که اين کتاب‌ها را مي‌خواند، مي‌تواند يک نظر و سليقه‌اي داشته باشد«، به پروژه »داستان‌هاي پليسي« در کانون اشاره و اضافه کرد: وقتي به من پيشنهاد کردند که بخش داستان‌هاي پليسي را در کانون مديريت کنم، آن را پذيرفتم اما در ادامه به مشکلي برخورديم. هر نويسنده‌اي که مي‌خواست وارد اين پروژه شود، نگراني‌هايي از جهت رد شدن کتابش در شوراي عالي داشت. آنها مي‌گفتند که چون شوراي عالي سخت‌گيري مي‌کند، کتاب‌ها معمولاً رد مي‌شود و به نتيجه نمي‌رسد. به گفته خرامان؛ نويسنده‌ها نگرانند که ممکن است کارهايي که مي‌نويسند، تأييد نشود يا پروسه بررسي کتاب خيلي طولاني شود. هر دو اين موارد مي‌تواند به مشارکت نويسنده‌ها ضربه بزند.
اين نويسنده به تجربه حضورش در بخش خصوصي اشاره کرد و با بيان اينکه در ميان ناشران خصوصي بررسي کتاب، زمان زيادي نمي‌برد و نويسنده زودتر به نتيجه مي‌رسد، به پيشينه روند بررسي کتاب در کانون اشاره کرد و يادآور شد: قبلاً هم اين شورا بود که در دوره‌اي من هم عضو آن بودم، از ديگر نويسندگان آقاي ارگاني و عزتي پاک هم حضور داشتند. ما سه نفر جلسه را تشکيل مي‌داديم و بررسي هر کتاب، حدود يک ربع طول مي‌کشيد، همانجا راجع به آثار بحث مي‌کرديم و مي‌گفتيم که کتاب‌ها قابل چاپ هستند يا خير.
او در ادامه به جلسه‌اي که با حضور علامتي در همين‌باره برگزار شد، اشاره کرد و ادامه داد: اين مشکل را در جلسه‌اي با مديرعامل کانون مطرح کردم و او هم اين موضوع را جزو کارهايي که بايد رسيدگي شود، يادداشت کرد. خرامان که از نويسندگان پيشکسوت حوزه ادبيات نوجوان است، در ادامه به اهميت پروژه »داستان‌هاي پليسي« براي نوجوانان اشاره و اضافه کرد: انجام اين پروژه کار سختي است؛ چرا که ما در کشور داستان‌هاي پليسي نداشتيم و هنوز هم نداريم. تعدادي داستان قبلاً نوشته شده و براي سال‌هاي دور است و تعدادشان محدود. اگر در فضاي مجازي بررسي کنيد، خواهيد ديد که داستان‌هاي پليسي »تأليفي« براي نوجوانان بسيار محدود است. تنها کسي که داستان در اين ژانر تأليف کرده، من بودم که سريالي هم براساس آن ساخته شده است. الآن داريم کار سختي انجام مي‌دهيم اما هنوز هم مطمئن نيستيم که اين کار به نتيجه برسد.
مدير طرح »داستان پليسي« با بيان اينکه هرکدام از کتاب‌هاي نوشته شده، پيش از سپردن به شوراي عالي چندين‌بار بررسي مي‌شود، گفت: در حال حاضر سه عنوان کتاب از اين طرح دارد نهايي مي‌شود. در جلسات اين طرح، پنج نويسنده حضور دارند که هرکدام از داستان‌هايي را که به سرانجام رسيده‌اند، مي‌خوانند. سپس کار بعد از اتمام و تصحيح احتمالي نکات، به من سپرده مي‌شود، من بعد از خواندن نکاتي را به نويسنده مي‌گويم و بعد از اعمال تغييرات، دوباره کتاب توسط نويسندگان حاضر در طرح خوانده مي‌شود تا به اين نتيجه برسيم که کتاب قابل قبول هست يا خير. کتاب با اين پروسه توليد مي‌شود اما ممکن است در شوراي عالي رأي نياورد. خب اين پروسه چقدر طول مي‌کشد؟! طبيعي است که نويسندگان از اين روند نگران باشند. وقتي کانون طرحي را بعد از بررسي به نويسنده‌اي سپرده و به اين نتيجه رسيده که او مي‌تواند اين طرح را به سرانجام برساند، بايد نظراتش راجع به يک کتاب را هم بپذيرد. به گفته خرامان؛ يکي از دلايلي که نويسندگان به سرعت کار را به انجام نمي‌رسانند، روند بررسي کتاب در کانون است. چون ترديد دارند که به نتيجه برسد. منتظر هستند ببينند ديگر نويسندگاني که کتابشان به اتمام رسيده، موفق به دريافت تأييد از شورا مي‌شوند يا خير. اولين کتابي که از يک طرح تأييد نشود، باقي نويسندگان نيز ديگر همراهي نمي‌کنند و دست از کار مي‌کشند. به نظر مي‌رسد سرعت تأييد انتشار يک اثر در کانون چندان همخواني با نيازهاي حوزه کتاب نوجوان ندارد. در شرايطي که ورود بي‌ضابطه کتاب‌هاي ترجمه نگراني‌هاي فعالان فرهنگي کودک و نوجوان را به همراه داشته و از سوي ديگر، دسترسي نوجوانان به شبکه‌هاي اجتماعي و فضاي مجازي، نبض زندگي را سرعت بخشيده است، منتظر ماندن براي چاپ يک اثر به مدت يک سال و نيم(يعني روند فعلي کانون) چندان متناسب با شرايط فعلي به نظر نمي‌رسد.
تحولات اجتماعي که در سال‌هاي اخير جامعه به خود ديده، ضرورت بازنگري در توليد محصولات فرهنگي اعم از کتاب، فيلم و ... در حوزه نوجوانان را در مراکز فرهنگي کشور دوچندان مي‌کند.
به گزارش آرازآذربايجان به نقل از تسنيم، با نگاهي کلي به کانون و ديگر مراکز فرهنگي مرتبط اينطور به نظر مي‌رسد که با قاعده و قانون فعلي، همچنان چند قدم عقب‌تر از مخاطبان اصلي در حال حرکتند و با اين شرايط، ميدان ذائقه‌سازي را از دست داده و ممکن است زمين بازي را به ديگر بازيگران واگذار ‌کنند.
Razazarbaiijan.farhangi@gmail.com