مسجد سرخ مهاباد، سازه‌اي با سه قرن زيبايي

مسجد سرخ مهاباد که همان مسجد جامع شهر نيز است با سابقه طولاني و معماري زيبا در مرکز شهر واقع شده است. اين مسجد زيبا علاوه بر محل عبادت، برگزاري مراسمات و کانون برنامه‌هاي فرهنگي، ديني و اجتماعي، پذيراي گردشگران و علاقمندان به هنر معماري دوره صفويه است.
مسجد سرخ مهاباد اولين مکاني است که در دوره اسلامي در شهر بنا شد؛ در اين دوره، هنر و معماري اسلامي، سيماي شهرهاي خاورميانه را تغيير داد. بداق سلطان مکري، حاکم مهاباد در سال 1089 با بناي مسجد جامع مهاباد، مهمترين اقدام عمراني را آن زمان به ثمر رساند.
مصالح اصلي مسجد جامع، آجر قرمز است، بنابراين به»مزگه‌وتي سوور« در زبان کوردي به معني مسجد سرخ شناخته مي‌شود.
شبستان اين مسجد که مقدمه‌اي بر شبستان مسجد وکيل شيراز است، 10 ستون سنگي دارد و 18 گنبد آجري نيمکره، پشت بام اصلي مسجد را پوشانده و ستون‌هاي مسجد با سرب گداخته به سر ستون‌ها پيوند داده شده است.
2 درب شمالي و جنوبي حياط ارتباط اين بنا را با بيرون برقرار مي‌کند، هر يک از درها با يک دالان طاق نما به حياط مسجد مربوط مي‌شود. بخش‌هاي شرقي و غربي آن، هرکدام چهار طاق حجره‌اي دارد و بخش هاي شمالي و جنوبي نيز هرکدام داراي دو اتاق و يک در بزرگ است، فواصل طاق ها سه متر و اندازه صحن 19 در 12 متر است.
مسجد سرخ از نظر پي بنا و معماري شبيه به مسجد طسوج در آذربايجان شرقي است.
اين مسجد زيبا و باشکوه از کهن‌ترين مساجد تاريخي در دوران اسلامي است که در کشورمان بنا شده و به دليل توازني که ميان طاق، گنبد و شبستان حفظ شده، همچنان سالم باقي مانده‌است.
در سال‌هاي اخير در اقدامي غيرمعمول براي بناهاي تاريخي با سازه آجري و سقف گنبدي، بخشي زيادي از خاک پشت بام اين مسجد که از ورود آب باران جلوگيري مي کرد، برداشته شده است و سقف گنبدي آن با ايزوگام، عايق شده است.
به گفته کارشناسان هر چند اين اقدام مي‌تواند در کوتاه مدت مي‌تواند مانع ورود رطوبت به داخل سازه شود اما چون مانع خروج رطوبت هم مي‌شود مي‌تواند علاوه بر کاستن از زيبايي اين بنا، به مرور زمان از استحکام بنا هم بکاهد.
به هرحال اين مسجد همچنان حس خوبي به شهر مي‌دهد و در طول سال گردشگران زيادي از اين مسجد بازديد مي‌کنند و به دليل قرارگيري در مرکز شهر، مسير دسترسي به آن بسيار آسان است.
به گزارش آراز آذربايجان به نقل از ايرنا،مسجد هميشه درهايش را بر روي مردم باز گذاشته و بيشتر اوقات مردم در حياط و شبستان نشسته‌اند و به معماري زيباي مسجد چشم دوخته‌ و يا مشغول عبادتند.اين مسجد زيبا و آرام بخش مهاباد در سال 1348 با شماره? ثبت 882 به‌عنوان يکي از آثار ملي ايران به ثبت رسيده است.
مهاباد 94 اثر تاريخي ثبت شده ملي دارد که غار سهولان، تالاب بين‌المللي کاني‌برازان، موزه مردم شناسي و حمام ميرزا رسول، دخمه سنگي فخريگاه، برده‌کنته و سد مهاباد از مهم‌ترين اثرهاي تاريخي و جاذبه‌هاي گردشگري اين شهرستان است.