عوارض مصرف خودسرانه داروهاي حوزه روان

گروه خاتنواده و سلامت: متخصصان حوزه روانپزشکي توصيه اکيد دارند که غير از روانپزشک، هيچ پزشکي نبايد داروهاي حوزه اعصاب و روان را براي بيماران تجويز کند.
بعضي از افراد به محض بي‌خواب شدن يا با مشاهده علائمي شبيه مشکلات روانپزشکي مثل بغض، اندوه، نوسانات خلقي، اضطراب و ... خودسرانه اقدام به مصرف داروهاي حوزه اعصاب و روان مي‌کنند و متأسفانه برخي داروخانه‌ها هم بدون نسخه، اين داروها را در اختيار آنها قرار مي‌دهند. بدتر از اين مورد، پزشکان غيرروانپزشک هستند که با ديدن برخي علائمِ به ‌ظاهر رواني در مراجعين خود، براي آنها داروهاي حوزه روانپزشکي را تجويز مي‌کنند. اين در حالي است که متخصصان حوزه روانپزشکي توصيه اکيد دارند که غير از روانپزشک، هيچ پزشکي نبايد داروهاي حوزه اعصاب و روان را براي بيماران تجويز کند.
مصرف خودسرانه، هرگز
دکتر راضيه دهقاني، متخصص اعصاب و روان و روانپزشک در اين‌باره مي‌گويد: به‌عنوان يک متخصص اعصاب و روان به مردم توصيه مي‌کنم که به هيچ عنوان سرخود داروهاي روانپزشکي را مصرف نکنند. داروهايي مثل داروهاي ضدافسردگي‌، ضداضطراب يا تثبيت‌کننده‌هاي خلق براي تنظيم مواد شيميايي مغز طراحي شده‌اند و مصرف نادرست آنها مي‌تواند عوارض جدي براي فرد داشته باشد.
بدون متخصص، هرگز
اين متخصص اعصاب و روان در ادامه مي‌گويد: هر دارويي در حوزه اعصاب و روان - تأکيد مي‌کنم هر دارويي - بايد با تشخيص دقيق و تحت نظر متخصص مصرف شود. چون شرايط هر فرد متفاوت است و چيزي که براي يک نفر جواب داده، ممکن است براي ديگري خطرناک باشد. پيشنهادم اين است که افراد به جاي خوددرماني، با روانپزشک يا روانشناس مشورت کنند و از روش‌هاي غيردارويي مثل روان‌درماني يا تغيير سبک زندگي هم کمک بگيرند.
ممکن است اصلا به مصرف دارو نياز نباشد
حتي ساده‌ترين داروهاي حوزه روان هم اگر خودسرانه مصرف شوند، خطر دارند. اين را دکتر دهقاني به ‌عنوان روانپزشک مي‌گويد و اضافه مي‌کند: ممکن است شما با يکي دو بار مصرف قرص خواب دچار مشکل خاصي نشويد، ولي خواب‌آلودگي در روز بعد، اختلال تمرکز و حتي تنفس ضعيف (به‌خصوص اگر با الکل يا داروي ديگري تداخل پيدا کند) را تجربه خواهيد کرد. اگر هم اين کار ادامه‌دار باشد، حتما با ريسک وابستگي همراه خواهد بود.
تجويز داروهاي روان توسط غيرروانپزشک‌ها
اين روانپزشک در ادامه صحبتش به مسئله تجويز داروهاي حوزه روان توسط متخصصان غيرروانپزشک اشاره مي‌کند و مي‌گويد: خيلي از پزشکان با آنکه در حيطه‌ها و رشته‌هاي ديگر فعاليت دارند، اما پا در کفش روانپزشک‌ها مي‌کنند و به راحتي براي مراجعين خود داروهاي اعصاب و روان تجويز مي‌کنند. درحالي‌که بايد خيلي محتاط باشند؛ مثلاً زياد پيش مي‌آيد که مراجعين با علائم نوسان خلق، غم و اندوه، اضطراب و ... به متخصص زنان مراجعه مي‌کنند و پزشک هم فکر مي‌کند که با دوز پايين داروي ضدافسردگي مي‌تواند به بيمار کمک کند، ولي اين کار ريسک بالايي دارد.
نکته باريک‌تر از مو
دکتر دهقاني مي‌گويد: موضوع اين است که تشخيص اختلالات رواني مثل افسردگي يا اضطراب نياز به ارزيابي جامع و گرفتن شرح حال بيمار دارد؛ چيزي که خارج از تخصص پزشکان غيرروانپزشک است. اصلا بعضي از علائمي که پزشک غيرروانپزشک در بيمار مي‌بيند، ممکن است ريشه رواني نداشته باشد و هورموني باشد. مثل PMS يا مشکلات تيروئيد. بنابراين تجويز دارو بدون دانش کافي مي‌تواند بيمار را در معرض عوارض ناخواسته قرار دهد يا تشخيص اصلي را به تأخير بيندازد.
چنين چيزي عرف نيست
اين روانپزشک تأکيد مي‌کند: حتي اگر شرايط، اورژانسي باشد و آن لحظه دسترسي به روانپزشک نباشد، پزشک غيرروانپزشک بايد با احتياط و فقط براي مدتي کوتاه دارو تجويز کند و بيمار را سريع به متخصص ارجاع دهد نه اينکه خودش درمان را شروع کند. اصلا در بسياري از کشورها، تجويز دارو خارج از حيطه تخصص مي‌تواند مسئوليت قانوني داشته باشد.
سلامت روان، موضوع پيچيده‌اي است
به گزارش آراز آذربايجان به نقل از سلامت نيوز ، دکتر دهقاني مي‌گويد: در مجموع سلامت روان خيلي پيچيده‌ است و افراد به جاي خوددرماني يا کمک گرفتن از متخصص غيرروانپزشک بهتر است به ‌خود متخصص روانپزشک مراجعه کنند. گاهي حتي نياز به دارودرماني هم نيست و با چند تکنيک ساده تراپي مي‌توان مسئله را حل کرد. پس بهتر است دستي‌دستي خود را گرفتار عوارض خطرناک داروهاي حوزه روان نکنيم.
مصرف خودسرانه بنزوديازپين‌ها، مثل ديازپام ممکن است به وابستگي جسمي و رواني منجر شود.سرترالين يک داروي ضدافسردگي است. قطع سرخود و ناگهاني آن علائم سرگيجه، تحريک‌پذيري و حتي تشديد افسردگي مي‌تواند داشته باشد
عوارض مصرف خودسرانه داروهاي حوزه روان
خواب‌آلودگي- اختلال حافظه- تشديد اختلالات رواني- افزايش وزن و چاقي- مشکلات تنفسي- ايست تنفسي- افکار آسيب به‌ خود.