کارکرد حج متفاوتتر از چیزی است که برگزار میشود
گروه فرهنگی:نویسنده کتاب »دورت بگردم« میگوید کارکرد حج طبق فرمایش مقام معظم رهبری و آیههایی که درباره حج وجود دارد خیلی خیلی متفاوتتر و مهمتر از آن چیزی است که برگزار میشود. کتاب »دورت بگردم« نوشته فائضه غفارحدادی به تازگی توسط انتشارات شهید کاظمی منتشر و روانه بازار نشر شده است. این کتاب روایتی از عظیمترین کنگره سالانه دنیا؛ حج است.
کتاب »دورت بگردم« یادداشتهای سفر حج نویسنده است که در میان آن مطالب عرفانی همواره رگههایی از طنز و اتفاقات با مزه را هم روایت میکند. لحن کتاب و نگاه نویسنده در این اثر پویاتر است. سفر نویسنده در این کتاب چهل روزه بوده و عناوین نوشتاری به صورت قطعات کوتاهی هستند که با زمان مشخص شده اند.به گفته غفارحدادی، در این کتاب تلاش شده یک سفرنامه خودمانی به نگارش دربیاید که مخاطب در آن سختی، خنده، گریه و آسانی این سفر را با نویسنده تجربه کند، تا در لحظه آخر و هنگام خداحافظی از کعبه به صدای بلند بگوید: «دورت بگردم! خیلی خوش گذشت! بازم مییام حتماً!»
تفاوت »دورت بگردم« با سفرنامههای دیگر حج بیشتر به جنس دغدغه و نوع نگاه نویسنده درباره حج مربوط است که در طول سفر آن را ارتقا داده و تکمیل میکند.
پیش از این سفرنامههایی از جمله »دهکده خاک بر سر«، »سر بر خاک دهکده« و »الی…« از این نویسنده روانه بازار نشر شده است. غفار حدادی در چهارمین سفرنامه خود یعنی کتاب »دورت بگردم« تلاش کرده نگاه متفاوتی نسبت به مسئله حج ارائه دهد. او در کنار اشکها و لبخندها و اتفاقات ریز و درشتی که در این سفر وجود دارد، زاویه دیدی تازه را درباره سفر معنوی حج به مخاطب نشان میدهد.
به بهانه انتشار این کتاب با فائضه غفار حدادی نویسندهاش به گفتگو پرداختهایم.
مشروح این گفتگو را در ادامه میخوانید:
* خانم غفار حدادی دغدغه نگارش »دورت بگردم« چه بود؟ اینطور بگوییم که؛ چرا؟
در کل من سفرنامه نویس هستم، یعنی هر سفری بروم معمولاً سفرنامه مینویسم. حتی سفر عمره هم که رفتم سفرنامه نوشتم با اینکه در آن زمان نویسنده نبودم، ولی خلأ سفرنامه حج را وقتی احساس کردم که خودم قبل از سفر کتابهای مربوط به حج و سفرنامههای موجود را بررسی کردم و احساس کردم که بیشترشان حالت تکرار و کلیشهای دارند و همه به یک مدل هستند و صدای زنانه ای بین آنها نبود. یعنی تمامی سفرنامههایی که هست به جز آن سفرنامههایی که از زمان قاجار است و نشر اطراف آنها را چاپ کرده؛ سفرنامههای معاصر صدای زنانه نداشتند و با توجه به اینکه سفرنامه مینویسم جای خالی این نوع سفرنامه را حس کردم و دست به نگارش این کتاب زدم.
* اما ما در کتاب با داستان زنانه ای روبهرو نیستیم. نه؟
بله. خیلی هم سفرنامه زنانه نیست و یک خانم نویسنده سختیهای این سفر را بازگو میکند.
* به نظر خودتان سختی نگارش سفرنامه کجاست و نویسنده چهطور باید مرز کلیشه و دور بودن از تصور را در کتاب رعایت کند؟
نویسنده وقتی که خواننده را رفیق و محرم خود میداند، خود سانسوری اش کم است و با صمیمت به شکلی که کل سفر را برای خواننده تعریف میکند، قلم میزند و حالت کاملاً طبیعی، معنویت و غیر معنویت خود را منتقل میکند.
وقتی که خواننده حس میکند نویسنده با آن رو راست است و فقط به دنبال تعریف سفرش نیست، ناخودآگاه ارتباط شکل میگیرد. پس نباید خواننده را غریبه دانست، اما باید حریم خصوصی نویسنده رعایت شود و سفرنامه نباید حالت شخصی پیدا کند که دیگر خواننده اطلاعات رایج برایش جذاب نباشد.
* تصویرسازیهای کتاب چگونه شکل گرفت؟
عنوان مستند را مشخصاً برای این سفرنامه قرار دادم با این هدف که هیچ دیالوگ و یا اتفاقی برای جذاب سازی کتاب به آن اضافه نکردم و به خودم اجازه ندادم از فضای مستند خارج شوم.
* بازخوردی هم از کتاب داشتهاید؟
هدفی که از نوشتن سفرنامه داشتم خارج کردن سفرنامهها از حالت عرفانی تعریف و برداشت شخص نویسنده از مناسک حج و ارائه تصویر واقعی از این رویداد به خواننده بود و میدانستم اگر این تصویر واقعی به خواننده ارائه شود خواننده به آن مشتاق میشود.
بسیاری از مخاطبان کتاب، حتی آنهایی که یکبار حج رفتند میگویند با خواندن این کتاب اشتیاق دوباره دارند و این هدف من بود. احساس میکنم کتاب به هدف خودش رسیده است. هدف من بازتعریف مناسک حج نبود بلکه هدف من این بوده که خواننده ام با حج احساس نزدیکی کند و گرهای به این سفر بخورد و بازخوردها میگوید این گره توسط کتاب ایجاد شده است.
* ایده بیان روایتهای مختلف از دیگر مسلمانان چه بود؟
ماجرای صحبت با افراد مختلف در بطن کتاب در سفرنامههای دیگر حج نبود. من با این هدف این کار را انجام دادم که خواننده بتواند از دریچه دیگر مسلمانان نیز به حج نگاه کند و حالت نزدیکی به آن را احساس کند. برای مثال اگر یک خانم مالزیایی سه بچه اش را گذاشته و به سفر حج آمده، نگاهش به حج چیست.
از این قسم روایات ۱۰تا ۱۵مورد در کتاب است که ذهن مخاطب را باز میکند تا بداند افراد دیگر هم با مشکلاتی مشابه خود به سفر حج آمده اند و بتواند با آنها همذات پنداری کند.
* به نظرتان کتاب توانسته به کارکرد حج بپردازد؟
کارکرد حج طبق فرمایش مقام معظم رهبری و آیههایی که درباره حج وجود دارد خیلی خیلی متفاوتتر و مهمتر از آن چیزی است که برگزار میشود و اگر بخواهیم حج کارکرد اصلی خود را پیدا کند تک تک ما مسئولیم که کاری انجام دهیم و مطالبهای داشته باشیم و حتی در آن شرکت کنیم.
* به نظرتان روایتگری بانوان از مساله فلسطین میتواند به خواننده نگاه ویژهتری از درک اتفاقات بدهد؟
خیلی قائل به روایت زنانه نیستم چراکه مسئله فلسطین درگیری انسانی دارد و ویژگیهای انسانی افراد را درگیر میکند. هر کتاب خوبی در این دو زمینه باشد هر دو قشر زن و مرد را باید درگیر کند. اما جزئی نگری بانوان و بیان جزئیات احساس ما را به واقعه نزدیک میکنند یعنی اگر میخواهیم کتابی به ذهن و جان مخاطب وارد شود و در ذهن مخاطب ادامه داشته باشد این ویژگی را زنان میتوانند خوب بیان کنند اگر یک مرد هم بتواند این کار را کند مشکلی نیست اما خب بانوان این مقوله را بهتر میتوانند اجرا کنند.
* در حال حاضر کار جدیدی برای نگارش دارید؟
به گزارش آرازآذربایجان به نقل از مهر،کار جدید ندارم و در حال بررسی آثار مختلف هستم.
.Arazazarbaiijan.farhangi@gmail.com
نوشته شده توسط admin در چهارشنبه, ۳۰ خرداد ۱۴۰۳ ساعت ۱:۳۰ ب.ظ