پايان برجام ؛ آغاز اختلاف

- بالاخره عمر 10 ساله برجام و قطعنامه برجامي شوراي امنيت (2231) به پايان رسيد و از اين پس ديگر توافقي به نام برجام وجود دارد.
با اين حال، درباره اينکه بعد از پايان برجام و قطعنامه برجامي چه رخ مي دهد ميان ايران و روسيه و چين در يک طرف و در طرف ديگر قدرت هاي اروپايي و امريکا اختلاف جدي وجود دارد.
ايران ، روسيه و چين چه مي گويند؟
ايران به همراه روسيه و چين (2 عضو دائم شوراي امنيت و دو عضو برجام) مي گويند فعال سازي اسنپ بک از سوي قدرت هاي اروپايي (انگليس و فرانسه)، نادرست است و نبايد هيچ تاثير عملي داشته باشد.
اسنپ بک به معني فعال سازي دوباره 6 قطعنامه سابق و تحريم هاي شوراي امنيت عليه ايران، بازگشت پرونده هسته اي ايران به شوراي امنيت و به جريان افتادن دوباره آن در اين نهاد است. ايران ،چين و روسيه تاکيد کرده اند با پايان عمر 10 ساله برجام و قطعنامه برجامي شوراي امنيت، حالا برنامه هسته اي ايران ديگر يک برنامه عادي و خارج از بررسي شوراي امنيت سازمان ملل متحد است.
موضع غرب
در مقابل، فرانسه و بريتانيا دو کشور اروپايي عضو برجام و عضو در شوراي امنيت سازمان ملل متحد مي گويند با فعال سازي مکانيسم ماشه و اسنپ بک (بازگشت) ، دوباره تحريم هاي شوراي امنيت مرتبط با برنامه هسته اي ايران عليه تهران اجرايي مي شوند. همچنين 6 قطعنامه قبلي شوراي امنيت درباره هسته اي ايران نيز دوباره فعال مي شوند و برنامه هسته اي ايران دوباره در اين شورا پيگيري خواهد شد.
امريکا و اروپا از اين موضع حمايت مي کنند.
2 راي گيري شوراي امنيت به ضرر ايران
همچنين به دنبال راي گيري 28 شهريور گذشته در شوراي امنيت سازمان ملل متحد درباره فعال سازي اسنپ بک عليه تهران، اکثريت اعضا ( 9 عضو) به توقف ادامه تعليق تحريم هاي سازمان ملل عليه ايران راي دادند. اين به معني موافقت شوراي امنيت با بازگشت تحريم هاي سازمان ملل عليه ايران است.
بريتانيا، فرانسه، امريکا، سيرالئون، اسلووني، دانمارک، يونان، پاناما و سومالي به قطعنامه رأي منفي دادند. چين، روسيه، پاکستان و الجزاير راي مثبت و گويان و کره جنوبي رأي ممتنع دادند. اين قطعنامه توسط کره جنوبي، رئيس فعلي شوراي امنيت، ارائه شده بود.
در راي گيري دوم که در فاصله حدود يک هفته اي انجام شد ( 4 مهر 1404) اکثريت با تمديد دوره زماني تعليق تحريم هاي سازمان ملل عليه ايران مخالفت کردند.
در اين راي گيري، اکثريت اعضاي شوراي امنيت سازمان ملل متحد قطعنامه پيشنهادي روسيه و چين براي تمديد قطعنامه 2231 و تعويق ? ماهه بازگشت تحريم‌هاي ايران را رد کردند. اين قطعنامه با چهار رأي مثبت، 9 رأي منفي و 2 رأي ممتنع رد شد.
روسيه، چين، الجزاير و پاکستان رأي مثبت، آمريکا، انگليس، فرانسه، سيرالئون، اسلوني، دانمارک، يونان و سومالي رأي منفي و گويان و کره جنوبي رأي ممتنع دادند.
نماينده کره جنوبي به‌عنوان رئيس دوره‌اي شوراي امنيت بعد از اين راي گيري اعلام کرد تحريم‌هاي سازمان ملل از روز 27 سپتامبر دوباره عليه ايران اعمال مي شود.
در نتيجه اين دو راي گيري، سازمان ملل متحد و دبيرکل آن، بازگشت تحريم هاي سازمان ملل عليه ايران و فعال شدن دوباره 6 قطعنامه سابق شوراي امنيت درباره برنامه هسته اي ايران را اعلام کردند.
يعني دبير کل و سازمان ملل متحد موضع ايران، روسيه و چين را قبول نکرده اند و موضع اروپا و امريکا در حال اجراست.
وزارت خارجه ايران : پايان برجام و آغاز وضعيت عادي فعاليت هسته اي ايران
عباس عراقچي وزير خارجه ايران هم در نامه خطاب به رئيس شوراي امنيت و دبيرکل سازمان ملل متحد درخواست شده از احياي سازوکار مربوط به تحريم ايران در سازمان ملل خودداري شود.
وزارت خارجه ايران در بيانيه اي اعلام کرد امروز شنبه 26 مهر / 18 اکتبر با پايان زمان قطعنامه برجامي 2231 شوراي امنيت، عملا برجام به پايان رسيد و برنامه هسته اي ايران ديگر شامل هيچ محدوديتي نيست. همچنين 6 قطعنامه قبلي درباره برنامه اتمي ايران که شامل تحريم هاي سازمان ملل عليه ايران مي شود نيز لغو و بدون اثر مي شوند.
وزارت خارجه ايران گفته است با گذشت مهلت 10 ساله ديگر پرونده هسته اي ايران در شوراي امنيت سازمان ملل متحد مطرح نيست و به پرونده عادي تبديل شده است.
بخش هاي مهمي از بيانيه وزارت خارجه ايران اين گونه است: •دوره زماني 10 ساله تعيين شده طبق قطعنامه 2231 در روز شنبه مورخ 26 مهر 1404 (18 اکتبر (2025 به پايان مي‌رسد و همه مفاد آن شامل محدوديت‌هاي پيش‌بيني‌شده در مورد برنامه هسته‌اي ايران و سازوکارهاي مربوطه، از اين تاريخ خاتمه‌يافته تلقي مي‌شوند.
•موضوع هسته‌اي ايران که تحت عنوان »منع اشاعه« در دستور کار شوراي امنيت قرار داشته است بايد از فهرست موضوعات مورد بررسي شوراي امنيت سازمان ملل خارج شود. با انقضاي قطعنامه 2231بايد با برنامه هسته‌اي ايران مانند برنامه هسته‌اي هر کشور فاقد تسليحات هسته‌اي عضو معاهده منع اشاعه رفتار شود.
وزارت امور خارجه جمهوري اسلامي ايران مجددا بر غيرقانوني بودن حرکت سه کشور اروپايي عضو برجام (انگليس، فرانسه، آلمان) که بي‌هيچ مبناي قانوني يا دليل منطقي و صرفا در راستاي تبعيت از خواست آمريکا -به عنوان طرفي که در سال 2018 به‌صورت يکجانبه و ناموجه از برجام خارج شده بود- اقدام به سوء استفاده از سازوکار حل اختلاف برجام جهت بازگرداندن قطعنامه‌هاي خاتمه‌يافته شوراي امنيت کردند، تاکيد مي‌کند د خاطرنشان مي‌نمايد که اين حرکت سه کشور اروپايي هيچ خدشه‌اي به ترتيبات قانوني مندرج در قطعنامه 2231 از جمله زمان انقضاي آن، وارد نکرده و اين قطعنامه بايد در موعد مقرر (26 مهر 1404 خاتمه‌يافته تلقي شود.
• تحرکات تقابلي آلمان، انگليس، فرانسه، به‌عنوان ناقضان مستمر برجام، که با سوء نيت و بدون رعايت رويه‌هاي قانوني مربوطه در صدد بازگرداندن قطعنامه‌هاي لغو شده شوراي امنيت بودند به هيچ عنوان نبايد واجد هرگونه ارزش و اثر حقوقي و اجرايي تلقي شود. دبيرخانه شوراي امنيت نيز مجاز نيست بر حرکت غيرقانوني اين سه کشور صحه گذاشته و آن را به رسميت بشناسد.
•به دبيرکل سازمان ملل، تأکيد مي‌کند که شوراي امنيت سازمان ملل هيچ تصميمي مبني بر اجازه دادن به دبيرخانه سازمان ملل براي نتيجه‌گيري مستقل در مورد بازگرداندن قطعنامه‌هاي لغو شده عليه ايران اتخاذ نکرده و اين امر در صلاحيت انحصاري شوراي امنيت سازمان ملل است.
• از دبيرکل سازمان ملل متحد موکدا درخواست مي‌شود وفق ماده 100 منشور سازمان ملل فوراً اطلاعات نادرست مندرج در صفحه اينترنتي سازمان ملل راجع به روند ادعايي بازگرداندن قطعنامه‌هاي خاتمه‌يافته عليه ايران را اصلاح کرده و مانع از آشفتگي بيشتر در روندهاي حقوقي و رويه‌اي مرتبط با عملکرد شوراي امنيت شود.
•جمهوري اسلامي تشکيل مجدد سازوکارهاي تحريمي‌شوراي امنيت از جمله کميته تحريم و گروه کارشناسان را غير قانوني دانسته و دبيرخانه را موظف مي‌داند در اسرع وقت صفحه اينترنتي شوراي امنيت را با حذف ادعاي تشکيل اين ترتيبات اصلاح کند. اين امر خصوصا با توجه به ابهام مطلق موجود در فلسفه و هدف قطعنامه‌هاي منسوخ‌شده، اعتبار آنها و ساز و کار خاتمه آنها ضرورت مضاعفي دارد.
به گزارش آرازآذربايجان به نقل از عصر ايران ،•از همه کشورهاي عضو سازمان ملل متحد انتظار مي‌رود با در نظر گرفتن ماهيت غيرقانوني حرکت سه کشور اروپايي، ايراد رويه‌اي مشهود در اقدام آنها، عدم اتخاذ هرگونه تصميم توسط شوراي امنيت براي تمديد قطعنامه 2231 يا بازگرداندن قطعنامه‌هاي لغوشده، از هرگونه اثربخشي به ادعاي سه کشور اروپايي و آمريکا مبني بر بازگشت قطعنامه‌هاي خاتمه‌يافته (شامل قطعنامه‌هاي شماره 1696، 1737، 1747، 1803، 1835، 1929) خودداري کرده و قطعنامه 2231 را خاتمه‌يافته تلقي نمايند.