هرگاه صداي حقيقت به خطر افتاده دل‌هاي بيدار خاموش نمانده‌اند

 اين واکنش‌ها نه‌تنها بازتابي از پيوند عميق ميان مرجعيت و جامعه است، بلکه يادآور سنتي تاريخي است که در آن، علما و مصلحان ديني در برابر ظلم ايستاده‌اند و مردم نيز با وفاداري و فداکاري از آنان حمايت کرده‌اند.
حجت الاسلام والمسلمين محمد حسين نديمي تحليل‌گر و مبلغ و استاد حوزه و دانشگاه، اظهار کرد: در تاريخ اديان مختلف، هنگامي‌که عالمان و مصلحان صداي اعتراض و اصلاح سر داده‌اند، همواره در معرض تهديد، بي‌مهري يا سرکوب قرار گرفته‌اند. اما واکنش پيروان و جوامع ديني، اغلب با حمايت، همدلي و ايثار همراه بوده است. از مسيحيت گرفته تا اهل‌سنت و تشيع، اين حقيقت تاريخي تکرار شده است: »هرگاه صداي حقيقت به خطر افتاده، دل‌هاي بيدار خاموش نمانده‌اند.« اين کارشناس مذهبي ادام داد: در مسيحيت، نمونه‌اي بارز از اين موضوع، داستان »جان هاس« اصلاح‌گر قرن پانزدهم ميلادي است.
او به‌دليل انتقاد از کليساي کاتوليک در شوراي کنستانس محاکمه شد و در نهايت به مرگ محکوم گرديد. با اين حال، پيروان وفادارش جنبش »هوسي‌ها« را بنيان نهادند؛ جنبشي که سنگ‌بناياصلاحات پروتستاني شد و بعدها به يکي از جريان‌هاياصلي مذهبي اروپا تبديل گرديد. »مارتين لوتر«، از ديگر چهره‌هاي برجسته اين موج اصلاح‌طلبي، پس از انتشار »95 تز« معروفش، از سوي کليساتکفير شد.
با وجود اين تهديدات، بخش بزرگي از جامعه آلمان و اروپاي شمالي از او حمايت کردند و مسير اصلاحات مذهبي را هموار ساختند؛ تا جايي که کليساي کاتوليک واداربه اصلاحات دروني شد.
اين تحليلگر و مبلغ ديني گفت: در سنت اسلامي نيز، شاهد واکنش‌هايي مشابه هستيم. »احمد بن حنبل«، بنيان‌گذار مکتب حنبلي يا »ابوحنيفه«، فقيه اهل‌سنت، به‌دليل موضع‌گيري يا مخالفت در موضوعي با حکومت وقت مورد اذيت و آزار از سوي آنان قرار مي‌گيرند.
و در ادامه حمايت عمومي و همراهي علماي آن روز را شاهد هستيم. وي گفت: در تاريخ تشيع، تهديد و تعرض به علما و مراجع ديني، پديده‌اي مسبوق به سابقه است. اما آنچه اين تهديدها را به نقطه‌ي عطفي در تاريخ تبديل کرده، واکنش مردم، طلاب و ديگر مراجع بوده است. واکنشي که گاه با اشک، گاه با خون، و گاه با قيام همراه است. شيخ فضل‌الله نوري، از علماي برجسته‌ي دوره مشروطه، به‌دليل مخالفت با برخي مفاد غرب‌گرايانه‌ي مشروطه، توسط جريان‌هاي سياسي مخالف دستگير و در مرداد سال 1288 هجري شمسي اعدام شد. جامعه‌ي مذهبي تهران دچار دوگانگي شد؛ برخي از مشروطه‌خواهان از اعدام او حمايتکردند، اما بسياري از طلاب و مذهبيون، او را شهيد راه حقيقت دانستند.
حتي برخي از مخالفانش، بعدها به اشتباه خود اذعان کردند.
آيت‌الله محمدباقر صدر، فقيه برجسته‌ي شيعه در عراق، به‌دليل مخالفت با رژيم بعث صدام، تحت فشار شديد قرار گرفت و در سال 1980 ميلادي، همراه با خواهرش بنت‌الهدي‌صدر، به شهادت رسيد. مردم و طلاب حوزه‌هاي علميه نجف و بغداد، با وجود تهديدهاي امنيتي، در مراسم تشييع او شرکت کردند و با سکوت معنادار، اعتراض خود را نشان دادند؛ حرکتي که بعدها الهام‌بخش مقاومت‌هاي گسترده‌تري شد. مرجعيت در عصر تهديد: فقه، فتوا و فضاي مجازي
حجت الاسلام والمسلمين نديمي يادآور شد: آيت‌الله باقر النمر، از علماي شيعه عربستان، به‌دليل انتقاد از حکومت سعودي، در سال 2016 اعدام شد. اين اقدام، موجياز اعتراضات علما و مراجع را در مناطق شيعه‌نشين عربستان و کشورهاي ديگر مانند ايران، عراق، بحرين و لبنان به‌دنبال داشت. تصاوير او به‌عنوان نماد مظلوميت و مقاومت، در راهپيمايي‌ها و رسانه‌ها بازتاب يافت. آيت‌الله مدرس، نماينده مجلس و منتقد جدي رضا شاه، بارها تهديد شد و سرانجام در تبعيدگاه کاشمر به طرز مشکوکي به شهادت رسيد.
با وجود فضاي خفقان، مردم و طلاب، ياد و نام او را زنده نگه داشتند. پس از سقوط رضا شاه، مدرس به‌عنوان نماد شجاعت در برابر استبداد شناخته شد. امام خميني (ره) نيز به‌دليل اعتراض به لايحه‌يکاپيتولاسيون و ديگر سياست‌هاي رژيم پهلوي، بارها تهديد، تبعيد و تحت فشار قرار گرفت. قيام 15 خرداد 1342 و تظاهرات مردم تبريز در پي تبعيد ايشان، نشان داد که حوزه‌ي نفوذ علما، فراتر از قم و تهران است. اين واکنش‌ها، نقطه عطفي در تاريخ انقلاب اسلامي شد. وي گفت: در واکنش به تهديدات اخير عليه مقام مرجعيت و رهبري، مراجع عظام تقليد با صدور فتاوايي قاطع، اين اقدامات را مصداق »محاربه« دانسته و دفاع از مرجعيت را وظيفه‌اي شرعي اعلام کرده‌اند. اين فتاوا، نه‌تنها ريشه در منابع معتبر فقهي دارند، بلکه بازتابي از فقه زنده و پاسخ‌گو در برابر چالش‌هاي معاصر هستند. آيت‌الله مکارم شيرازي در فتوايي اعلام کردند: »هر شخص يا رژيمي که رهبري و مرجعيت را تهديد کند، حکم محارب دارد و همکاري با او حرام است«.
اين فتوا، بر پايه‌ي آيه 33 سوره مائده و قواعد فقهي مانند حرمت اهانت و دفاع از کيان اسلام صادر شده و نشان‌دهنده‌ي جايگاه راهبردي مرجعيت در حفظ وحدت امت اسلامي است. آيت‌الله نوري همداني نيز در بيانيه‌اي صريح، تهديد به ترور رهبر انقلاب را »خطاي محاسباتي دشمن« و »اهانت به اصل اسلام« دانستند و خواستار بسيج عمومي در دفاع از مرجعيت شدند. اين تحليلگر و مبلغ ديني در پايان تشريح کرد: در کنار اين مواضع فقهي، »26 انجمن علمي حوزه‌هاي علميه« باصدور بيانيه‌اي حقوقي، تهديد، جسارت و تعرض به مرجعيت را، تعرض به هويت امت اسلامي و باورهاي صدها ميليون انسان دانسته‌اند و خواستار واکنش جهاني شدند. آن‌ها تأکيدکردند که تهديد به ترور شخصيت‌هاي ديني، نقض صريح حقوق بين‌الملل است و مي‌تواند موجي از واکنش‌هاي غيرقابل کنترل را در پي داشته باشد. در عصر رسانه، »شبکه‌هاي اجتماعي« نيز به صحنه‌اي براي دفاع از مرجعيت تبديل شده‌اند. کاربران با هشتگ‌هايي مانند #دفاع_از_مرجعيت و #رهبر_ما، فضاي مجازي را به ميدان حمايت عمومي بدل کرده‌اند.
به گزارش آرازآذربايجان به نقل از ميزان، اين واکنش‌ها، نشان مي‌دهد که مرجعيت ديني همچنان جايگاهي زنده، الهام‌بخش و مورد حمايت در بين مردم و نخبگان است.
.Arazazarbaiijan.farhangi@gmail.com