ناترازي در تصميم‌گيري کودک نمي‌تواند 6 صبح در کلاس درس بنشيند

مصوبه هيأت دولت مبني بر آغاز کار ادارات در ساعت 6 صبح به دليل مديريت بهينه مصرف انرژي و کاهش ناترازي موجود، والدين شاغل را دچار مشکلات متعددي کرد و يکي از مهمترين اين چالش‌ها به آن‌هايي مربوط است که فرزند دانش‌آموز دارند و راهي کردن دانش‌آموزان در ساعت 6 صبح به مدرسه براي همه خانواده‌ها و فرزندانشان دردسرساز شده است.
بسياري از کارمندان داراي فرزند هستند و با تغيير ساعت کاري براي مدرسه فرستادن يا به مهدکودک بردن آن‌ها دچار مشکل شده و دولت براي رفع آن ساعت شروع به کار مدارس را هم به 6 صبح تغيير داده است؛ اقدامي که بسيار بحث‌برانگيز شده است.
اگرچه ديگر چيزي تا پايان سال تحصيلي و شروع امتحانات دانش‌آموزان باقي نمانده اما همين چند روز هم کافي است تا موجب بي‌نظمي در برنامه آموزشي مدارس و سرگرداني دانش‌آموزان و خانواده آن‌ها شود.
با توجه به تعدد روزهاي تعطيلي مدارس به ويژه در دوره ابتدايي، به دليل آلودگي هوا، سرما و کمبود انرژي، در طول سال تحصيلي که چند روزي به پايان آن باقي مانده است، بسياري از معلمان روزهاي پاياني فعاليت کلاس‌هاي درسي را به عنوان روزهاي جبراني درنظر گرفته بودند که البته با تغيير ساعت شروع به کار مدارس، تحقق چنين چيزي با مشکلاتي همراه بوده است.
تصميمات عجيب مسئولان آدم را شگفت‌زده مي‌کند
ظاهرا برنامه ريزي و پيش‌بيني مشخصي در تغيير ساعت شروع به کار مدارس وجود نداشته است و سرگرداني والدين و نگراني آن‌ها از آموزش فرزندانشان هم از تبعات اين بي‌برنامگي است.
محمدرضا نيک‌نژاد، کارشناس آموزشي درباره تبعات شروع به کار مدارس از ساعت 6 صبح مي‌گويد: سخنگوي آموزش و پرورش که تغيير ساعت شروع مدارس به 3 صبح را اعلام کرد، خيلي تعجب کردم. يکي از مسئولان مثلا وزير نيرو است که حالا مي‌گوييم 50 سال پيش محصل بوده و الان اطلاعي از جزئيات آموزش دانش‌آموزان ندارد و بنابراين توقعي نداريم که بتواند اين مساله را بهتر مديريت کند اما وزير آموزش و پرورش بايد شرايط معلم، مدرسه، دانش‌آموزان و خانواده آن‌ها را درک کند.
نيک‌نژاد مي‌گويد: در حال حاضر در بسياري از کشورهاي دنيا که به دنبال پيشرفت و توسعه آموزش و پرورش خود و استفاده از روش‌هاي نوين دارند، سعي بر اين است که آموزش مدارس از ساعت 9 صبح به بعد شروع شود و اين برنامه هم‌اکنون در خيلي از مدارس اجرايي شده است.
صبح زود بيدار شدن افيون آموزش است
بر خلاف باور قديمي ضرورت شروع آموزش از ساعات اوليه صبح، نتايج تحقيقات مختلف نشان مي‌دهد که خواب و استراحت کافي به ويژه در زمان صبح، براي کودکان و نوجوانان ضروري است.
نيک‌نژاد کارشناس آموزشي مي‌گويد: بر اساس آخرين يافته‌ها و تجربه‌هاي آموزشي در جهان، "صبح زود بيدار شدن ، افيون آموزش است" و بزرگترين آسيب‌ها را به آموزش مي‌رساند و به همين دليل در آموزش و پرورش بسياري از کشورها از جمله کشورهاي اروپاي مرکزي، آمريکاي شمالي، اسکانديناوي، کشورهاي جنوب شرق آسيا مثل فيليپين، سنگاپور، کره جنوبي، چين و ژاپن، که به آموزش خود اهميت مي‌دهند، قانوني به تصويب رسيده است که مدارس از ساعت 9 صبح زودتر شروع نشود و حتي برخي از مدارس کشورهاي فوق ساعت 10 صبح شروع به کار مي‌کنند و تا 4 بعدازظهر هم ادامه پيدا مي‌کند؛ دانش‌آموزان ظهر در اين مدارس غذاي گرم مي‌خورند، فضاي استراحت دارند و مي‌توانند چرت کوتاهي در زمان مشخص شده بزنند و همچنين فضايي هم براي بازي کردن دارند.
نيک‌نژاد مي‌گويد: ما در مدارس عادي و دولتي کشورمان که بيشتر دانش‌آموزان در آن‌ها مشغول به تحصيل هستند، چنين شرايطي را نداريم و آدم مي‌ماند با تغيير ساعت اين چنيني و فشار و استرسي که به کودکان و نوجوانان وارد مي‌کند، چه بگويد.
او معتقد است: اگر تصميم‌گيران درباره آموزش در مدارس چيزي مي‌دانستند، مي‌فهميدند که کودک نمي‌تواند ساعت 6 صبح در کلاس درس بنشيند.
محققان مراکز کنترل و پيشگيري از بيماري‌ها، انجمن خواب، انجمن روانشناسي و انجمن پزشکي آمريکا در تحقيقات جامعي دريافته‌اند که کار مدارس نبايد زودتر از ساعت 8:30 صبح آغاز شود و نتيجه اين تحقيق باز هم تاکيدي بر اهميت خواب صبح کودکان و نوجوانان است.
مرحله آخر خواب، حياتي‌ترين بخش آن است
بر اساس تحقيقات شروع به کار مدارس در صبح زود سبب مي‌شود که مرحله آخر خواب که حياتي‌ترين بخش آن است کوتاه شود و اين مسأله به سلامت کودکان آسيب مي‌زند. کمبود خواب در کودکان و نوجوانان با ابتلاء زودهنگام به فشار خون بالا، چاقي، ديابت و تضعيف سيستم ايمني مرتبط است.
نيک‌نژاد دبير بازنشسته آموزش و پرورش مي‌گويد: در فضاي دنياي امروز، افراد در گروه‌هاي مختلف سني عموما درگير تلويزيون، فضاي مجازي، رسانه‌ها و شبکه‌هاي اجتماعي هستند و اين مسئله به ويژه در خصوص نوجوانان دوره متوسطه صدق مي‌کند.
نيک‌نژاد مي‌گويد: دانش‌آموزان دوره‌هاي متوسطه اول از 13 سالگي دچار به هم ريختگي هورمون‌ها شده و تغييرات بلوغ و هورموني تا حدود 19 سالگي ادامه دارد و بنابراين گفته مي‌شود به حدود 10 ساعت خواب نياز دارند و با وجود شبکه‌هاي اجتماعي شب دير وقت به خواب مي‌روند و در نتيجه صبح نيز نمي‌توانند به راحتي بيدار شوند.او مي‌گويد: بچه‌هاي دانش‌آموز ابتدايي هم که با توجه به سن کمي که دارند، به خواب بيشتري احتياج دارند؛ مسائل مهم اين چنيني باعث شده است تا کلاس‌هاي درسي مدارس برخي کشورهاي دنيا که پيشتر به آن اشاره کرديم، عموما در دوره ابتدايي و متوسطه اول بعد از ساعت 10 صبح آغاز شود و به عبارتي آموزش در اولويت است.
اين کارشناس آموزشي مي‌گويد: خلاف تمام تجربه‌هاي انساني و تجربه‌هاي آموزشي و جهاني است که دانش‌آموزان را ساعت 6 صبح در کلاس درس بنشانيم و اين تصميم اخير آموزش و پرورش قابل فهم نيست.نيک‌نژاد مي‌گويد: با وجود اينکه زمان زيادي تا پايان سال تحصيلي باقي نمانده است، بهتر است که حداقل به همان وضعيتي که دانش‌آموزان به آن عادت داشتند بازگرديم. مدارس را بايد در اولويت از کليه سياست‌هاي اجرايي استثنا دانست.
او مي‌گويد: ما در تلاش بوديم تا ساعت شروع به کار مدارس را به ساعت 9 _ 10 صبح تغيير بدهيم اما حالا با اين تصميم غافلگير شديم. خانم حکيم‌زاده که معاون آموزش ابتدايي آموزش و پرورش است آدم باسوادي است و با چهارچوب‌هاي آموزشي آشنا است و به همين دليل از او تعجب کرده‌ام.
ضعف در اطلاع‌رساني تغيير ساعت شروع به کار مدارس
اطلاع‌رساني به هنگام در رسانه‌هاي جمعي نخستين اقدامي است که بايد در زمان اخذ تصميمات مهم که جامعه هدف گسترده‌اي مثل دانش‌آموزان و والدين آن‌ها را دربرمي‌گيرد، مدنظر باشد.
نرگس ملک‌زاده دبير مطالعات اجتماعي متوسطه دوره اول، درباره تغيير ساعت شروع به کار مدارس، مي‌گويد: اطلاع‌رساني اين تغيير ضعيف بود و فعاليت مدرسه را دچار بي‌نظمي کرده بود؛ درست است که روز چهارشنبه آخرين روز کاري مدرسه پيش از امتحانات است اما بهتر بود زودتر اطلاع رساني مي‌شد.
او مي‌گويد: بايد صبر کنيم و ببينيم که تغيير ساعت شروع به کار مدارس در امتحانات چه تاثيري دارد و با وجود اين تغيير هنوز برنامه جديدي به مدارس اعلام نشده است و اگر ساعت برگزاري امتحانات هم تغيير کند که دوباره موجب ايجاد يک بي‌نظمي جديد خواهد شد.
اين دبير آموزش و پرورش مي‌گويد: بچه‌هاي مقطع ابتدايي تا روز آخر مدارس برنامه تکرار و تمرين دروس و دوره کردنشان را دارند و تصميم تغيير ساعت شروع به کار مدارس، بيشتر آموزش اين دانش‌آموزان و برنامه ريزي معلمان آن‌ها را دچار مشکل کرده است.ملک‌زاده اضافه مي‌کند: من خودم مادر دو فرزند پيش دبستاني و دبستاني هستم و اين تغيير ساعت که از روز سه‌شنبه شروع شد، به نوعي آشفتگي ايجاد کرد و مرا سردرگم کرده بود.
به گزارش آراز آذربايجان به نقل از خبرآنلاين،با پايان مدارس هم اين سردرگمي و آشفتگي والدين که به ويژه فرزند کوچکي که به مهدکودک مي‌روند دارد، ادامه خواهد داشت؛ چرا که بايد قبل از ساعت 6 صبح فرزند خود را به مهدکودک فرستاده و خودشان راس ساعت 6 صبح در اداره محل کارشان حضور پيدا کنند. اينکه مهدکودک‌ها قبل از ساعت 6 صبح باز و آماده پذيرش بچه‌ها هستند يا خير، چالشي بزرگ است که بايد مورد توجه مسئولان تصميم‌گير قرار بگيرد.