صفحه‌نمايش چگونه بحران‌هاي عاطفي کودکان را عميق‌تر مي‌کند

اما تحقيقي جديد نشان مي‌دهد اين »پستانک‌هاي ديجيتال«نه‌تنها به آن‌ها آرامش نمي‌دهند، بلکه در يک چرخه معيوب، مشکلات عاطفي و رفتاري آن‌ها را تشديد مي‌کنند. اين مطالعه هشدار مي‌دهد والدين بايد متوجه شوند وقتي صفحه‌نمايش تبديل به راه‌حل خودکار براي هر احساس منفي مي‌شود، رشد اجتماعي و تاب‌آوري فرزندشان در خطر است.
وقتي کودک هشت‌ساله‌تان قشقرق به پا مي‌کند، شايد به‌طور طبيعي به سراغ يک آيپد برويد تا آرام شود. اين کاري است که بسياري از والدين انجام مي‌دهند. اما تحقيقات جديد نشان مي‌دهد اين »راه‌حل« رايج ممکن است به مشکلي تبديل شود که خودش را تشديد مي‌کند.
مطالعه‌اي به سرپرستي دانشمندان دانشگاه کاتوليک استراليا روي نزديک به 300 هزار کودک در طول چند سال نشان مي‌دهد که استفاده از صفحه‌نمايش فقط باعث مشکلات عاطفي و رفتاري در کودکان نمي‌شود، بلکه به مکانيزم مقابله‌اي آن‌ها در مواقع استرس هم تبديل مي‌شود. به اين ترتيب، صفحه‌نمايش‌ها هم مشکل ايجاد مي‌کنند و هم به ابزاري براي فرار از آن تبديل مي‌شوند — چيزي که پژوهشگران آن را »چرخه معيوب« توصيف مي‌کنند.
اين پژوهش ، بزرگ‌ترين تحليل تاکنون در مورد تأثيرات طولاني‌مدت صفحه‌نمايش بر رشد عاطفي کودکان است. برخلاف نگاه‌هاي ساده‌انگارانه »خوب« يا »بد« بودن صفحه‌نمايش، اين تحقيق تصويري بسيار پيچيده‌تر از تأثيرات دنياي ديجيتال بر کودکي ارائه مي‌دهد.
بازي‌هاي ويديويي؛ مشکل‌سازترين بخش
اين مطالعه نشان داد بازي‌هاي ويديويي بزرگ‌ترين تهديد هستند. کودکاني که بازي مي‌کردند، به‌طور قابل توجهي بيشتر در معرض مشکلات عاطفي و رفتاري در آينده بودند. اما نکته نگران‌کننده‌تر اين بود که کودکاني که از قبل دچار اين مشکلات بودند، حتي بيشتر به سمت بازي‌هاي ويديويي گرايش پيدا مي‌کردند.
در مقايسه، تماشاي تلويزيون يا محتواي آموزشي اثرات منفي کمتري داشت. اين يعني والديني که با دقت براي کودک نوپاي خود محتواي آموزشي انتخاب مي‌کنند، اما اجازه مي‌دهند کودک بزرگ‌ترشان بدون محدوديت بازي کند، شايد لازم باشد در رويکرد خود تجديدنظر کنند.
کودکان بزرگ‌تر، آسيب‌پذيرتر از آنچه فکر مي‌کنيم
برخلاف تصور رايج، کودکان 6 تا 10 ساله در معرض خطر بيشتري نسبت به کودکان زير 5 سال هستند. علت اين است که بچه‌هاي بزرگ‌تر استقلال بيشتري دارند و مي‌توانند به‌طور فعالانه به سراغ صفحه‌نمايش بروند تا از ناراحتي‌هاي خود فرار کنند.
مثلاً يک کودک سه‌ساله هرچه والدين پخش کنند، مي‌بيند؛ اما يک کودک هفت‌ساله مي‌تواند خودش بازي يا ويديوي دلخواهش را انتخاب کند تا اضطراب يا خشمش را مديريت کند. همچنين، تفاوت‌هاي جنسيتي هم ديده شد: دخترها در واکنش به استفاده کلي از صفحه‌نمايش دچار مشکلات بيشتري مي‌شدند، در حالي که پسرها بيشتر از بازي‌هاي ويديويي آسيب مي‌ديدند.
هزينه پنهان زمان صفحه‌نمايش
هر ساعتي که کودک صرف بازي يا تماشاي ويديو مي‌کند، ساعتي است که از مهارت‌هاي اجتماعي با دوستان، فعاليت‌هاي بدني و يادگيري مديريت احساسات در دنياي واقعي محروم مي‌شود. پژوهشگران به اين موضوع مي‌گويند: «اثر جانشيني» يا displacement effect.
براي مثال، کودکي 9 ساله را تصور کنيد که از روز بدي در مدرسه عصباني است. به‌جاي صحبت با والدين، بيرون رفتن يا يافتن راه‌حل سالم، خودش را در اتاق حبس مي‌کند و تبلت را روشن مي‌کند. صفحه‌نمايش تسکيني فوري فراهم مي‌کند، اما کودک هرگز ياد نمي‌گيرد چطور بهتر با احساساتش کنار بيايد. در همين حال، فرصت‌هاي تعامل با والدين که باعث تقويت تاب‌آوري عاطفي مي‌شوند، از دست مي‌رود.
پژوهشگران داده‌هاي 117 مطالعه از چندين کشور را تجزيه و تحليل کردند که بين 6 ماه تا چند سال کودکان را پيگيري کرده بودند. با اين روش، آن‌ها متوجه شدند کدام‌يک اول اتفاق مي‌افتد: مشکلات صفحه‌نمايش يا مشکلات عاطفي؟ پاسخ روشن بود: اين چرخه معيوب در همه مطالعات ديده مي‌شد، هرچند شدت آن کم بود. صفحه‌نمايش به تنهايي دوران کودکي را نابود نمي‌کند، اما در مشکلات رواني کودکان نقش قابل‌توجهي دارد — چيزي که والدين و سياست‌گذاران بايد جدي بگيرند.
راه خروج از اين چرخه
شکستن اين چرخه با آگاهي شروع مي‌شود. اگر والدين بفهمند که کودک دچار مشکلات عاطفي از صفحه‌نمايش به‌عنوان »داروي خوددرماني« استفاده مي‌کند، مي‌توانند با رويکردي هدفمندتر مداخله کنند. اين مي‌تواند به‌معناي پرداختن به اضطراب يا مشکلات رفتاري زيرين کودک باشد، نه صرفاً محدود کردن زمان صفحه‌نمايش.
نکته مهم: همه استفاده‌هاي از صفحه‌نمايش بد نيست. پژوهشگران مي‌گويند محتواي آموزشي که والدين همراه با کودک مي‌بينند، اثرات منفي ندارد. مشکل در استفاده از صفحه‌نمايش براي پر کردن خلأهاي عاطفي و جايگزيني ارتباط انساني است.
به گزارش آراز آذربايجان به نقل از ايسنا،براي والديني که از ديدن يک مطالعه ديگر درباره مضرات صفحه‌نمايش خسته شده‌اند، پيام اين تحقيق اين نيست که همه دستگاه‌ها را دور بريزيد! بلکه مي‌گويد: به الگوهاي رفتاري فرزندتان نگاه کنيد. اگر صفحه‌نمايش تبديل به راه‌حل خودکار براي هر ناراحتي شده، وقتش رسيده تا به‌دنبال تعادل و جايگزيني تعاملات انساني باشيد — چيزي که هنوز هم در کنترل والدين است.