جنگ ناگهاني بود، اما دارو کم نيامد

 از کارخانه‌هاي داروسازي گرفته تا داروخانه‌ها به‌عنوان خط مقدم توزيع دارو، همه دست‌به‌دست هم دادند تا زنجيره تأمين دارو حفظ شود و اين اقلام به تعداد بيشتري از بيماران برسد.«
جنگ اخير بين ايران و اسرائيل، چالشي غيرمنتظره براي زيرساخت‌هاي حياتي کشور بود که در مدت دو هفته، فشارهاي زيادي را به بخش‌هاي مختلف تحميل کرد. با اين حال، خوشبختانه در حوزه تأمين دارو، کشور با کمبود جدي مواجه نشد. دکتر محمد طاهري، کارشناس دارو، از نقش کليدي همدلي مردم، تلاش بخش خصوصي و همکاري جامعه داروسازي در مديريت اين بحران سخن مي‌گويد. او همچنين بر لزوم آمادگي بيشتر براي شرايط احتمالي آينده تأکيد مي‌کند.
همدلي، کليد مديريت بحران دارو
طاهري با اشاره به ماهيت جنگ اخير، که به‌صورت ناگهاني و بدون آمادگي به کشور تحميل شد، مي‌گويد: »علي‌رغم آسيب‌هاي واردشده به زيرساخت‌هاي حياتي و نيروهاي نظامي، خوشبختانه در زمينه دارو و مايحتاج ضروري مشکل حادي ايجاد نشد.«
او يکي از دلايل اين موفقيت را کوتاه‌مدت بودن بحران عنوان مي‌کند و معتقد است اگر جنگ طولاني‌تر مي‌شد، ممکن بود شرايط تغيير کند: »با اين حال، نقش کليدي در اين مديريت موفق، به همدلي و همکاري ميان مردم، بخش خصوصي و جامعه داروسازي برمي‌گردد. از کارخانه‌هاي داروسازي گرفته تا داروخانه‌ها به‌عنوان خط مقدم توزيع دارو، همه دست‌به‌دست هم دادند تا زنجيره تأمين دارو حفظ شود. داروخانه‌ها با مديريت عرضه داروهاي کمياب، نقش مؤثري در اين زمينه داشتند؛ مثلاً اگر دارويي کم بود سعي مي‌کردند مقدار عرضه آن را محدود کنند تا بتوانند دارو را به تعداد بيشتري از بيماران برسانند.«
طاهري تأکيد مي‌کند: »اين همدلي از هر دو طرف بود؛ هم از سوي مردم و هم از طرف جامعه داروسازي کشور، شامل وزارت بهداشت، سازمان غذا و دارو تا کارخانه‌هاي داروسازي، شرکت‌هاي توزيع دارو و داروخانه‌ها. اين همبستگي اجتماعي، سرمايه‌اي بود که در اين بحران تقويت شد و به کنترل شرايط کمک کرد.«
»کمبودهاي موردي«؛ چالش هميشگي
به گفته طاهري، هرچند کمبود دارويي جدي در اين دوره گزارش نشد، اما برخي کمبودهاي موردي در داروهاي خاص يا شيمي‌درماني وجود داشت که ريشه در مسائل پيش از بحران، مانند مشکلات تأمين مواد اوليه يا اختلافات قيمتي بين کارخانه‌ها و سازمان‌هاي مسئول، داشت.
او در اين‌باره توضيح مي‌دهد: »اين کمبودها در مقايسه با فهرست دارويي کشور ناچيز و قابل چشم‌پوشي بودند و در شرايط غيربحراني نيز گاهي رخ مي‌دهند. براي مثال، ممکن است در هر گروه دارويي، يک يا دو مورد کمبود به دليل تأخير در توليد يا آزادسازي مواد اوليه از گمرک مشاهده شود. گاهي هم علت کميابي داروها، اختلاف قيمتي است که کارخانه با سازمان پيدا مي‌کند و منتظر قيمت‌گذاري جديد است.
با اين حال، همکاري وزارت بهداشت، سازمان غذا و دارو و شرکت‌هاي توزيع دارو، مانع از تبديل اين کمبودها به يک بحران جدي شد. اين تلاش جمعي نشان داد که حتي در شرايط سخت، نظام دارويي کشور قادر به مديريت چالش‌هاست.«
لزوم آمادگي براي بحران‌هاي طولاني
طاهري هشدار مي‌دهد که اين بحران، زنگ خطري براي نظام سلامت کشور بود و مي‌گويد: «ما وارد بحراني شديم که آمادگي قبلي براي آن نداشتيم، اما همدلي مردم و تلاش بخش خصوصي و دولتي مانع بروز مشکلات جدي شد. با اين حال، در صورت طولاني شدن بحران‌ها يا کاهش اين همدلي، ممکن است کشور با چالش‌هاي جدي‌تري در تأمين دارو مواجه شود.«
به گزارش آراز آذربايجان به نقل از خبرآنلاين،او بر لزوم برنامه‌ريزي عملياتي و آمادگي براي بحران‌هاي احتمالي آينده تأکيد دارد و معتقد است: »اين جنگ، درس مهمي به وزارت بهداشت و جامعه داروسازي داد تا برنامه‌هايشان را از روي کاغذ به اقدامات عملي تبديل کنند. اين تجربه، هشداري بود که نشان داد بحران‌ها مي‌توانند ناگهاني و نزديک باشند و نظام سلامت بايد براي سناريوهاي طولاني‌مدت آماده‌تر شود.«