نگاه سیاسی به ستاد احیای دریاچه ارومیه موجب شکست آن شد

گروه خبر: نشست عملکرد دولت یازدهم در حوزه محیط زیست با حضور دکتر فاطمه ظفرنژاد مدرس دانشگاه، کارشناس و پژوهشگر آب و توسعه پایدار، دکتر مهرداد میرسنجری عضو هیئت علمی دانشگاه، دکترای محیط زیست و پژوهشگر حوزه ژئوپلیتیک همچنین بابک توتونچی دبیر جبهه محیط زیست و سلامت نیروهای انقلاب اسلامی برگزار شد.
در ابتدای این نشست فاطمه ظفرنژاد در خصوص عملکرد چهار ساله این ستاد با اشاره به اینکه ستاد احیای دریاچه ارومیه در سال ۹۲ تشکیل و در ابتدای سال ۹۳، با ارائه یک برنامه ۱۹ بندی برای نجات دریاچه ارومیه آغاز به کار کرده است، اظهارداشت: تکنوکرات‌ها، مهندسین شرکت‌های مشاور و پیمانکاری که باعث خشکی دریاچه ارومیه شده‌اند، دوباره برای احیای آن دور هم جمع شدند و خواستند راهگشایی کنند.
وی افزود: دریاچه ارومیه مانند یک مریض است که کارگروه احیای دریاچه ارومیه باید علت این عارضه را پیدا می‌کرد در واقع نجات دریاچه ارومیه نیازمند یک آسیب‌شناسی بود اما اعضای این کارگروه کاملاً شکست خوردند و نتوانستند علت آسیب را به درستی تشخیص دهند.
ظفرنژاد با بیان اینکه در ۱۹ بند برنامه احیای دریاچه ارومیه مسائلی عنوان شده که در واقع هیچ ربطی به نجات دریاچه ندارد گفت: پرداختن به مسائلی مانند، تهیه کاداستر منطقه، بررسی برداشت نمک از رودخانه‌ها، خط انتقال دریاچه خزر، زاب و بستن چاه‌های کشاورزی و … نشان می‌دهد که آسیب‌شناسی مناسبی از وضعیت این دریاچه صورت نگرفته است.
به گفته وی، بستن چاه‌های کشاورزی که در بندهای برنامه احیا آمد و بسیار بر آن تاکید شد به این معناست که کشاورزان در کشاورزی‌شان محدود کنیم و گنجاندن نقش کشاورزی در خشک شدن دریاچه ارومیه به این معناست که مسئولیت خشکی دریاچه را به گردن کشاورزان و چاه‌های کشاورزی انداخته‌ایم، اما باید توجه داشته باشیم که دریاچه‌ ای به این وسعت و بزرگی که ۳۰۰ هزار سال حیات داشته است با ۱۰، ۲۰ ۱۰۰ و یا حتی هزار چاه خشک نمی‌شود و این ادعا از لحاظ علم هیدرولوژی اشتباه است و نشانگر این است که برنامه‌ریزان این طرح درک درستی از موقعیت و وضعیت دریاچه نداشته‌اند.
ظفرنژاد ابراز داشت: کارشناسان این طرح کشاورزانی را که حدود ۶ هزار سال در این حوزه کشاورزی کرده بودند و دریاچه را نخشکانده بودند مقصر اصلی دانستند در حالی که روند خشکی دریاچه ارومیه در فاصله دهه ۴۰ تا ۸۰ شمسی به دلیل مدیریت سازه‌ای و دولتی که بر روی آن اعمال شده بود، اتفاق افتاد.
وی افزود: این بلا با ساخت ۵۶ سد بر سر دریاچه آمد و کارگروه ‌باید برنامه‌ریزی‌اش را بر اساس شرایط این حوزه آبریز برآورد می‌کرد. این کارشناس و پژوهشگر آب انتقال پساب حوضه دریاچه ارومیه را از جمله مسائل مثبتی دانست که در ۱۹ بند ستاد احیا به آن اشاره شده بود، اما متاسفانه اجرا نشد. وی با بیان اینکه ساخت سدها بیش از ۴۰ درصد از آب موجود در این حوضه را به شهرهای اطراف منتقل کرده است، گفت: در مصارف شرب و صنعت در حوزه ارومیه ریخت و پاش زیادی شد حتی زمانی که ابلاغیه اصلاح الگوی مصرف در سال ۸۹ اعلام شد فشاری برای بازچرخانی آب در صنایع به وجود نیامد.
ظفرنژاد برگزاری سفر آمریکا برای بررسی مسائل مربوط به دریاچه ارومیه را بی‌اثر و هزینه‌بر عنوان کرد و ادامه داد: گویا مسئولین ستاد نمی‌دانند که مسائل آب و محیط زیست کاملاً بومی و اکولوژیک است مشخص نیست. گروه‌های پرتعدادی از ستاد دریاچه ارومیه برای کسب کدام تجربه به آمریکا سفر کردند؟
*طرح نکاشت خیانت به کشاورزی ارومیه بود
وی در ادامه اجرای طرح نکاشت را خیانت به حوزه کشاورزی دریاچه ارومیه دانست و گفت: اگر ستاد دقیق‌تر بررسی می‌کرد مصارف نادرست آب مثل مصارف شرب و شهری باید کنترل می‌شد. اما به جای اینکه شکل نادرست توزیع آب را تغییر دهیم یقه کشاورز را چسبیدیم این در حالی است که کشاورزان ما در مصرف آب دقت خوبی دارند و کشاورزی امروز حاصل ۶-۱۰ هزار سال کشاورزی دیم است، طرح نکاشت یک طرح خیانت‌آمیز است چرا که کشاورزی که مجبور شود پول بگیرد و ۵ -۲ سال کشاورزی نکند به شهر مهاجرت خواهد کرد و همان مصیبتی که ۶ تا ۷دهه گذشته از مهاجرت روستائیان به شهر داشتیم و موجب کاهش جمعیت روستایی شد دوباره گریبان ما را خواهد گرفت.
*مشکل دریاچه ارومیه مدیریت سازه‌ای و سدسازی است نه کشاورزی
ظفرنژاد با بیان اینکه کارگروه باید کشاورزان را برای احیا، مشارکت می‌داد، خاطرنشان کرد:‌مشکل دریاچه ارومیه مدیریت سازه‌ای و دولتی آب با سدسازی و ساخت ۵۶ سد در اطراف آن است که به این ترتیب ۴۰ درصد از آب این منطقه به سمت شهرها و صنایعی که به شکل نامتعارف از آب استفاده می‌کنند، سوق داده شده است.
وی ادامه داد: این در حالی است که در کشوری مثل ژاپن آب مصرفی ۲۵ بار بازچرخانی صنعتی می‌شود اما در هیچ جای ایران حتی یکبار هم بازچرخانی آب وجود ندارد و کارگروه احیای دریاچه ارومیه هم به این مسئله مهم هیچ توجهی نشان نداد.
*حتی یک متخصص محیط زیست در ستاد احیا وجود ندارد!
همچنین در ادامه این نشست مهرداد میرسنجری با یادآوری این نکته که دیدگاه‌هایی که در خصوص عملکرد ستاد احیای دریاچه ارومیه در این نشست بیان می‌کند، دیدگاه‌های مجید مخدوم پدر علم ارزیابی محیط زیست ایران نیز هست، گفت:‌ متأسفانه در ستاد احیای دریاچه ارومیه حتی یک متخصص محیط زیست نیز وجود ندارد. اقتصاددان، مهندس کشاورزی و برق تا کتابدار و حسابدار در این ستاد جای دارند اما خبری از متخصص محیط زیست نیست!
*ادعای احیای ستاد احیا ناشی از نگاه سیاسی حاکم بر آن است
این کارشناس با نقد سفر گروهی از کارشناسان و فعالان ستاد احیا به آمریکا خاطرنشان کرد: هیچ دولتی نمی‌تواند ادعا کند در دوره ۴ یا ۸ ساله در حوزه محیط زیست موفقیتی به دست خواهد آورد، تا به حال هم کسی این جرأت را نداشته اما مسئولان دولت فعلی به صراحت می‌گویند در ۴ سال گذشته دریاچه ارومیه را احیا کردند که این ادعا ناشی از نگاه بخشی و جناحی به مسئله محیط زیست است. وی از دیگر عوامل خشک شدن دریاچه ارومیه به پروژه‌های کلان در اطراف ارومیه مانند کارخانجات و صنایع اشاره کرد و گفت: این صنایع پساب صنعتی خود را وارد دریاچه می‌کنند و ستاد احیا هیچ توجهی به این امر مهم نداشته است. علاوه بر این میان‌گذر (جاده)شهید کلانتری در وسط دریاچه ارومیه تأثیرات اکولوژیکی زیادی بر حیات آن گذاشته که در ستاد احیا به این مهم هم توجه نشده است.
*ستاد احیای دریاچه ارومیه تنها با تخصیص اعتبارات کلان و برنامه‌های عقب‌افتاده عده‌ای نوکیسه را احیا کرد
بابک توتونچی دبیر جبهه محیط زیست و سلامت نیروهای انقلاب اسلامی نیز با بیان اینکه حسن روحانی، رئیس جمهور با ایجاد ستاد احیای دریاچه ارومیه تنها با تخصیص اعتبارات کلان و برنامه‌های عقب‌افتاده عده‌ای نوکیسه را احیا کرد گفت: بر اساس آمارهایی یک مؤسسه تحقیقاتی که تغییرات سطح آب را از سال ۱۳۴۷ همه ساله در ۲۲ خرداد ماه بازخوانی و اعلام می‌کند از سال ۹۲ تا امروز تراز آب دریاچه ارومیه ۱۲ سانتی‌متر کاهش یافته است.به عقیده وی آنها خواستار حفظ شاکله ستاد احیای دریاچه ارومیه برای رسیدن به اهداف اقتصادی خود هستد، دقت به اینکه ستاد احیا در مرحله اول ۳ هزار چاه را خشکاند، با این توجیه که از طریق چاه‌های عمیق برداشت‌های غیرمجاز صورت می‌گرفته و سفره‌های زیرزمینی تخلیه می‌شده‌اند، کمی اهداف مافیای آب و کشاورزی را روشن می کند.
*ادعای ۹۲ درصدی آب در حوزه کشاورزی یک دروغ شاخدار است
وی در خصوص این ادعا که ۹۲ درصد آب کشور در حوزه کشاورزی مصرف می‌شود، گفت: این یک دروغ شاخ‌دار است باید بدانیم که کشاورز تأمین کننده امنیت غذایی ماست حتی اگر این مقدار از آب از سوی کشاورزان حیف و میل شود باید به جای تعطیلی کشاورزی به فکر مدیریت مصرف آب و بازچرخانی آن باشیم اما مسئولان ستاد احیای دریاچه ارومیه با ارتباطات پیچیده‌ای که دارند با اجرای طرح نکاشت (تعطیلی کشاورزی) همزمان طرح واردات آب مجازی، توسعه محصولات دستکاری ژنتیکی مقاوم به بی‌آبی را دنبال می‌کنند که این مافیا در پس پرده به فکر بیابانی کردن منطقه ارومیه است. توتونچی گفت: با چیدمان این پازل می‌فهمیم که ارومیه با سیستمی که ستاد احیا در نظر گرفته، نه تنها احیا نمی‌شود که به سمت بیابانی شدن پیش می‌رود. در واقع از سوی این مافیا پروژه بیابانی کردن ایران را در منطقه ارومیه تست می‌کنند. به عقیده وی، تعطیلی کشاورزی در حوزه ارومیه و به دنبال آن در کل ایران ضربه بزرگی به اقتصاد مقاومتی می‌زند و باید توجه داشته باشیم که با تعطیلی کشاورزی در این منطقه کشاورزان بیکار به سمت واردات محصولات قاچاق از مرزهای اطراف می‌روند. به گزارش آرازآذربایجان به نقل از فارس ، این فعال محیط زیست اذعان داشت: عده‌ای می‌خواهند اطراف دریاچه ارومیه تبدیل به فروش اجناس خارجی و قاچاق شود همچنین یکی از پروژه‌های آنها خرید زمین‌های خرد و تبدیل آن به زمین‌های کشاورزی کلان به جای کشاوری به شیوه آمریکایی است که تنها با استفاه از بذرهای دستکاری شده ژنتیکی اجرا می‌شود و جایی برای کشاورزی دیم ما نخواهد گذاشت.