رونق بازار جراحی زیبایی در روزگار افول ارزش ها

فرشته ذبیحیان
گروه جامعه :اپیدمی جراحی های زیبایی غیرضروری چنان برخی زنان و مردان ایرانی را گرفتار ساخته است که این روزها درکوچه و خیابان دائما با چهره هایی شبیه به هم، به مانند محصولات کپی شده یک واحد مونتاژ با شکل و شمایلی چون بینی های قلمی و سربالا، گونه های برجسته، ابروها و چشم های کشیده و صورت_های بی روح مواجه می شویم .
سن، جنس، جایگاه اجتماعی و شغل مطرح نیست؛ از پسر جوانِ فروشنده در یک مانتو فروشی تا بانویی دندانپزشک ، صورت خود را به تیغ زیبایی جراحان سپرده اند تا به گمان خود زیباتر شوند.
وضعیت جراحی های زیبایی در حال حاضر از تغییر ساده بینی عبور کرده و به جراحی های عجیب و غریب رسیده است. زاویه دار کردن صورت، چال گونه و لب، لیفت چانه و بینی با نخ مزوتراپی (مجموعه ای جراحی با هدف کشیدن پوست)، لیپوماتیک(خارج کردن چربی های بدن)، کوتاه کردن فاصله پشت لب و بینی کوچک کردن گوش ها، پیکرتراشی، یک دست سازی دندان ها، سوراخ کردن لب و لثه، بالا کشیدن ابرو و پلک، کاشت ابرو و ده ها نوع دیگر از جراحی های غیرضروری که تنها به دلیل الگوبرداری و پیروی از برخی ناهنجاری ها و خرده فرهنگ های نوظهور روی می دهد.
باید اذعان کرد که توجه به زیبایی های ظاهری و چهره در جامعه ایران به ویژه میان نسل جوان پا را از مرز زیبایی پسندی و عرف فراتر گذاشته تا آن جا که افراد با چهره های بدون نقص و زیبا نیز اقدام به دست بردن در چهره خود می کنند. گذشته از آسیب های فرهنگی و زوال معیارهای زیبایی، انتخاب همسر و پذیرش دوستان مراجعه متقاضیانِ جراحی های زیبایی به غیرپزشکان باعث بروز آسیب های جسمی و روحی فراوان برای این افراد شده است.
*ایران رکورددار جراحی بینی
رشد علمی و پزشکیِ ایران را در انجام جراحی های پلاستیک نمی توان نادیده انگاشت. از عمرعلم جراحی زیبایی و پلاستیک در ایران مدت زیادی نمی گذرد اما همین زمان کافی است تا رکورد بیشترین جراحی های بینی و زیبایی نصیب ایران شود. ایران و به ویژه تهران اکنون پایتخت جراحی بینی شناخته می شوند.
آمار دقیقی از انواع جراحی های صورت گرفته وجود ندارد اما برآوردهای موجود از روزانه بیش از ۳۰۰ جراحی تنها در شهر تهران حکایت می_کند. بنا بر آمار تازه »سیدابوالحسن امامی« رییس انجمن جراحان پلاستیک ایران، ماهانه به طور میانگین ۲۰ هزار جراحی بینی و زیبایی در تهران صورت می گیرد. بخش زیادی از جراحی ها به این دلیل که توسط غیرپزشکان مربوط مانند جراحان عمومی، متخصصان گوش، حلق و بینی یا دندانپزشکان صورت می گیرند، جزو آمارهای رسمی به شمار نمی روند.
از آن روی سکه جراحی های پلاستیک و زیبایی نیز نباید غافل شد. افراد بسیاری هستند که به دلیل ناهنجاری های مادرزادی، نقص عضو ناشی از تصادف و سوختگی، داشتن بینی های بزرگ و غیرعادی و سایر عارضه های ظاهری حضور در جامعه برایشان مشکل ساز شده است. پیشرفت جراحی های پلاستیک و زیبایی در بازسازی اعتماد به نفس، به این دسته از افراد کمک شایانی کرده است.
* چهره¬ها قربانی بحران هویت و افول ارزش های معنوی
به گفته رفتارشناسان و روانشناسان، پشت پرده افزایش جراحی های زیبایی کمبود اعتماد به نفس، تبلیغات رسانه ای، مدگرایی و کم رنگ شدن ارزش های معنوی و رفتاری پنهان شده است. در باور این کارشناسان، متقاضیان جراحی_های غیرضروری، پیش از انجام هرنوع جراحی نیاز به مشاوره و روانشناسی دارند.
تغییر معیارهای انتخاب دوست یا همسر باعث شده تا پذیرش های اجتماعی به برخورداری از جراحی زیبایی محدود شود. این وضعیت تا جایی پیش رفته که دختران و پسران با چهره زیبا نیز به دلیل مشکلات ناشی از اعتماد به نفس پایین، عدم دریافت پذیرش و توجه اجتماعی چشم و هم چشمی و مدگرایی اقدام به تغییر چهره خود می کنند.
در این باره، »حمیدرضا حُسنانی« جراح بینی و عضو انجمن جراحان گوش و حلق و بینی در بررسی علل شیوع جراحی های زیبایی عنوان کرد : بسیاری از متقاضیان جراحی های زیبایی غیرضروری به بیماری روحی موسوم به »اختلال بد شکلی بدن« (body dysmorphic disorder) مبتلا هستند؛ این افراد همیشه گمان می کنند که دچار نواقص و ایرادهایی در صورت و بدن خود هستند.
به گفته حسنانی، مراجعه کنندگان مبتلا به این بیماری از پزشکان درخواست انجام جراحی_هایی برای زیباتر شدن دارند اما نکته مورد توجه این است که انجام هر تعداد جراحی پلاستیک برای این افراد، به راضی کردن آنها منجر نخواهد شد و این افراد در نهایت باید به وسیله روانشناسان و روانپزشکان درمان شوند.
این عضو انجمن جراحان گوش، حلق و بینی ایران با اشاره به کاهش اعتماد به نفس در بیمارانی که بی جهت به دنبال تغییر در چهره خود هستند تصریح کرد: این گونه بیماران در مطب و کلینیک_های زیبایی به دنبال دستیابی به ارزش_هایی هستند که با جراحی نمی توان به آنها دست یافت. در کنار عوامل فردی و اجتماعیِ شیوع جراحی های زیبایی، سودجویی برخی پزشکان غیرمتخصص هم که تنها به دنبال درآمدهای هنگفت اند، نیاز کاذب را به این نوع جراحی ها افزایش داده است.عوارض جسمی و روحی ناشی از انواع جراحی های پلاستیک مهمترین عامل تداومِ نارضایتی در متقاضیان این دست جراحی ها است. عفونت های ناشی از ژل_های تزریقی، عوارض دستکاری در بافت_های چربی بدن، چسبندگی مخاط، از دست دادن حس بویایی، مشکلات تنفسی، نرسیدن به حد زیبایی مورد نظر و جراحی مجدد، کاهش مقبولیت اجتماعی، سرزنش های اطرافیان و افسردگی از جمله پیامدهای این گونه جراحی ها است به ویژه اگر به دست غیرمتخصصان صورت گیرد.
دادسرای رسیدگی به جرایم پزشکی این روزها مراجعان زیادی دارد که دچار مشکلات جدی پس از جراحی زیبایی شده اند. بسیاری از این افراد به دنبال تبلیغات غیررسمی و غیرمعتبر به مراکز، کلینیک های غیرحرفه ای و حتی آرایشگاه ها برای انجام امور زیبایی مراجعه کرده اند. نظارت دقیق سازمان نظام پزشکی بر فعالان این حوزه، کنترل تبلیغات، رسیدگی به پرونده_های تشکیل شده و نیز اطلاع رسانی و افزایش آگاهی به کاهش این گونه عارضه ها کمک خواهد کرد.
بحران در هویت فردی و اجتماعی، مادی گرایی، کاهش اعتماد به فرهنگ و سنت های ملی، کم رنگ شدن ارزش های معنوی و دینی و الگوبرداری فرزندان از پدر و مادرِ کم آگاه یا بی آگاه، از دیگر عوامل افزایش جراحی های زیبایی غیرضروری است. به نظر می رسد برای نسل جدید ویژگی اخلاقی و رفتار ملاک نیست بلکه این ظاهر دست کاری شده و به قول معروف چهره عروسکی افراد است که توجه ها را به خود جلب می سازد. بی بهره بودن از مهارت اندیشه دقیق و تفکر عمیق مهمترین عامل رواج این نوع تفکر میان قشر جوان است.
مهمترین راهکار مشترک از نگاه پزشکان و روانشناسان در این زمینه، تقویت هویت فردی و اجتماعی است. زمانی که جراحان پلاستیک با افرادی روبه رو می شوند که به وسواس در زیبایی دچار و جراحی خارج از عرف و غیرضروری را خواستارند، پیش از اعمال هر نوع جراحی باید فرد را به نزد مشاور و روانشناس ارجاع دهند. این اقدام مانع جراحی های غیرضروری و عوارض روحی پس از آن در فرد خواهد شد.وقتی به جمع دوستان و یا در بین افراد در محافل عمومی وارد می شویم متوجه می_شویم که در بین آنان اغلب یکی از انواع عمل_های زیبایی را انجام داده اند.عمل جراحی بینی در سال های پیش بین جوانان به شدت رایج بود اما در سال های اخیر عمل های دیگری از جمله پروتز گونه و لب و یا پیکرتراشی طرفداران زیادی پیدا کرده و هر روز شاهد ظهور یک نوع پدیده جدید زیبائی هستیم. جوانان نیز تحت تاثیر تبلیغات و دوستان خود تمایل دارند هر نوع عمل جراحی را امتحان کنند با این تصور که بهتر از دیگران جلوه کنند و به اصطلاح از مد عقب نباشند.کارشناسان بر این باورند که در حال حاضر به ندرت چهره طبیعی در میان جوانان دیده می شود زیرا با انجام عمل های معروف به زیبایی چهره_های افراد دگرگون شده و اغلب این چهره_ها مصنوعی می نمایاندو حتی شبیه به هم شده اند.
این کارشناسان می گویند: گاهی اوقات عمل_های جراحی زیبائی به گونه ای چهره افراد را دگرگون می کند که فرد یا افراد از انجام این عمل های جراحی خود پشیمان می شوند.
به گفته آنان مشاهده چهره هایی عجیب در میان افراد جامعه و فضای مجازی نشان می دهد معیارهای جوانان تغییر زیادی کرده که نیازمند آسیب شناسی است.مطالعات مختلف در ایران نشان داده که زنان ایرانی با عزت نفس پایین و حس دائمی بدشکلی بدنی به جراحی های زیبایی اقدام می کنند حتی اگر این جراحی موفق هم نباشد اما برای سالیان طولانی حس رضایت برای ان ها ایجاد می کند.
از سوی دیگر الگوهای محیطی تبلیغات و پوشش های اجتماعی هم افراد را به سوی تغییر اندام جسمانی وادار می کند و آن ها را راغب می_کند تا خود را تغییر دهند.
پایین آمدن سطح عزت نفس اجتماعی، توجه به زیبایی به دلیل افزایش تبلیغات و تسهیلات پزشکی پیشرفته که این اعمال را راحت تر کرده است از جمله عوامل رواج جراحی های زیبایی در ایران است.
در یک کلام، بحران جدی در هویت، فرهنگ و آگاهی، جامعه کنونی ایران به ویژه نسل جوان را به سمت مادی گرایی، ظاهرپرستی، پوچ گرایی، اندیشه های سطحی، باورهای نادرست و افول باورهای دینی و معنوی سوق داده است. خانواده ها و نظام آموزشی به عنوان دو بازوی قدرتمند تربیت و پرورش نقش مهمی در هویت بخشی به فرزندان دارند. به گزارش آرازآذربایجان به نقل از ایرنا ، درونی سازی ارزش های اخلاقی و پیروی والدین از الگوهای دینی نه تنها باعث افزایش اعتماد به نفس در کودکان خواهد شد بلکه باورمندی و پایبندی به اصول معنوی را در آنان تقویت خواهد کرد. از طرفی، آگاهی رسانی درباره علل و پیامدهای روحی و جسمی جراحی های زیبایی غیرضروری این پرسش را ایجاد می کند که به چه قیمتی اندام سالم و بی نقص را بی دلیل باید به تیغ جراحی سپرد؟