ضرورت توجه به محیط زیست در فضایی غیر فانتزی
گروه گزارش: دیروز ۵ ژوئن روز جهانی محیط زیست است حدود نیم قرن از نخستین باری که در جهان حفاظت ازمحیط زیست جدی گرفته شد می گذرد یعنی دقیقا همان زمانی که عطش سیری ناپذیر برای تخریب محیط زیست به بهانه های مختلف توسعه صنعتی و کشاورزی آغاز شد تا جایی که امروز در آمارهای جهانی در بسیاری ابعاد آلودگی و تخریب محیط زیست ایران در صدر تمام کشور های جهان قرار داد.
کسب مقام اول فرسایش خاک در جهان، معرفی یکی از کلانشهرهای کشور به عنوان آلوده ترین هوای شهر جهان، نابودی جنگل ها با شتاب بسیار بیشتر از متوسط جهانی، دست و پنجه نرم کردن گوشه گوشه کشور با بحران آب و خشکسالی، خشک شدن تالاب ها و ریزگردهایی که حالا دیگر مردم از هر نقطه ای از شرق و غرب و شمال و جنوب کشور با آن درگیر هستند و البته انقراض شیر ایرانی و ببر مازندران و تهدید بسیاری از گونه های جانوری و گیاهی کشور تنها بخشی از معضلاتی است که ضرورت جدی گرفته شدن محیط زیست در ایران را گوشزد می کند.»هفت میلیارد رویا و یک سیاره که باید با احتیاط آن را مصرف کرد« شعار امسال روز جهانی محیط زیست است اما در ایران با اینکه بازار شعار و بزرگداشت و همایش حسابی داغ است اما کار محیط زیست واقعا از شعار گذشته چرا که درسرزمین ما نه تنها رویاها که جسم و جان ۷۰ میلیون انسان در گرو برنامه های حفاظتی عملی و احتیاط در مدیریت و مصرف منابع طبیعی است.
با بحرانی تر شدن وضعیت محیط زیست کشور و ورود چالش های طبیعی به زندگی روزمره مردم اگر تا دو، سه سال پیش تنها کارشناسان و متخصصان حوزه محیطزیست و منابع طبیعی بودند که در رابطه با مشکلات فزاینده این حوزه سخن میگفتند، حالا مدتی است بسیاری از مسئولان و اقشار گوناگون مردم نسبت به مسائل زیست محیطی حساس و وارد این صحنه شدهاند.
در مورد مسائل و مشکلات محیط زیست درست است که به چنین تلاش جمعیای نیاز داریم؛ اما به جرأت می توان گفت تا کنون حرکتی عملی برای همراه کردن مردم و مسئولان دیگر بخش ها در رفع این معضل دیده نشده و در حالی که کمپینهای مردمی و گروههای غیردولتی بسیاری در سال های اخیر از فعالان محیط زیست برای مقابله با معضل آلودگی هوا و جلوگیری از تخریب محیط زیست و نابودی حیات وحش شکل گرفته اما به جز تعداد معدودی که رسالت خود را به درستی ایفا کرده اند مابقی بیشتر فضا را به سمت یک فضای فانتزی برده و به جای اینکه نقشی در فرهنگ سازی و بهبود اوضاع محیط زیست داشته باشند فعالیتشان به نوعی سرگرمی تبدیل شده است.
مسئولان دستگاه های مختلف نیز اگرچه در سال های اخیر در همایش ها و بزرگداشت ها برای اینکه از قافله عقب نمانند حتی اگر شده یک جمله در حمایت از محیط زیست و نقد بد اخلاقی های زیست محیطی بیان می کنند اما نه تنها اقدام عملی از سوی دستگاه تحت مدیریتشان در راستای حفظ محیط زیست دیده نمی شود بلکه همچنان محیط زیست و منابع طبیعی ارزان ترین و کم هزینه ترین قربانی است که برای پیشبرد اهداف توسعه ای و صنعتی خود در نظر می گیرند.این درحالی است که امسال سازمان ملل اعلام کرده اگر هر فرد به عنوان جزء کوچکی از این سیاره ? میلیارد نفری گامی ساده اما قابل اجرا از دوچرخه سواری تا محل کار، یک روز گیاه خواری در هفته، استفاده ازحداقل یک لامپ کم مصرف در منزل، تعمیر لوله های آب تا پختن غذای خانگی بردارد در مجموع کمکی بزرگ به بهبود کیفیت هوا، کاهش گازهای گلخانه ای، کاهش مصرف انرژی و منابع آب و تولید زباله خواهد کرد.اما به راستی در ایران که یکی از مهمترین معضلات زیست محیطی در حال حاضر خشکسالی و بحران آب است با تعمیر لوله های آب منازل می توان با این معضل مقابله کرد؟!
پروفسور پرویز کردوانی یکی از متخصصانی است که سال ها در زمینه اقلیم ایران زمین، منابع آب و وضعیت خشکسالی کشور تحقیق و بررسی کرده است می گوید: زیستبومهای شکننده ایرانی این روزها به دلیل خلا در مدیریت منابع آب با چالشهای جدی مواجهاند ارومیه، بختگان، پریشان، هامون، گاوخونی و گندمان همه در آستانه خشک شدن کامل و بیابانی شدن رسیدهاند. که البته بحران دریاچه ارومیه و آثار خشک شدن آن به دلیل عوارضی که برای تمام شهرهای اطراف و کشاورزی و مردم و زندگیشان به طور مستقیم به وجود آورده است جریانی ورای آسیب هایی است که به ۴۵ تالاب دیگر کشور بر اثر فقدان مدیریت منابع آب وارد شده است.به گفته او، به دلیل مصرف بیرویه منابع آبی یا جانمایی غلط یک یا چند سد و همینطور بیتوجهی سازمانهای فرادستی به اهمیت حق آبه تالابها، دریاچه های کشور روبه زوال و محیط طبیعی ایران به کانونی از مرگ اکوسیستمی بدل شده است.عیسی کلانتری رئیس ستاد احیا دریاچه ارومیه نیز تاکنون بارها در رابطه با وضعیت بحرانی ایران بهلحاظ منابع آب و لزوم تعطیلی بخش زیادی از کشاورزی در کشور هشدار داده و در اخرین اظهار نظر خود به شرق می گوید: در حال حاضر محوریت توسعه کشور، آب است.
حتی آب از رشد اقتصادی، انرژی هستهای و تورم محوریتر است، در شرایط فعلی منابع آب کشور بهشدت در حال کاهش است و اگر ما دلمان میخواهد جزء تولیدکنندگان عمده دنیا باشیم، باید این نکته را مدنظر قرار دهیم که به بهای نابودی چه چیزی میخواهیم این کار را انجام دهیم. زمانی که کشور با این همه مسائل زیستمحیطی، اقلیمی و کمبود آب مواجه است، صحبت از خودکفایی بیمعناست.
عمدتا وقتی از خودکفایی صحبت میشود، در زمینه کالاهای اساسی است. میوه، خیار، سیبزمینی جزء کالاهای اساسی نیستند. ممکن است قیمت گوجهفرنگی پنج هزار تومان شود، ولی کالاهای اساسی غلات، گوشت، شیر، شکر، برنج، روغننباتی و… است.گسترش بیابان و افزایش فرسایش خاک در ایران، خطر جدی است که سالهاست بسیاری از متخصصان منابع طبیعی، آن را هشدار میدهند. نرخ چندین برابری فرسایش، روز به روز خاک ایران را فرسوده و از انتفاع خارج میکند؛ خاکی که با سوءمدیریت بیخته و بر باد داده میشود و با گسترش توفانهای شدید گردوغبار در نهایت به چشم مردم میرود و سرانه بیماریهای تنفسی را در کشور افزایش میدهد.دکتر اسماعیل کهرم با اشاره به اینکه ایران سال هاست در میان کشورهای جهان به لحاظ میزان فرسایش خاک مرتب رتبه اول یا دوم را کسب می کند معتقد است: جنگل تراشی و تبدیل جنگل ها و مراتع به اراضی کشاورزی و رها کردن این زمین ها پس از چند سال به دلیل از دست دادن کارکرد، مهمترین عوامل فرسایش خاک در کشور است.
نوشته شده توسط admin در شنبه, ۱۶ خرداد ۱۳۹۴ ساعت ۶:۵۷ ق.ظ