(علي جوادپورون بير شعري اوزره)

شعریمیزین اوزاق یولچولوقلاریندان

الف. نورالهی
“آتلار یاریشینا،
منیم تک باخسایدین
گولمه‌لیدیر هر شئیی!
بیر بیرینی کئچدیلر یاریش آتلاری
بیر بیرینی بیچدیلر یاریش آتلاری
آز قالا اوچدولار یاریش آتلاری
چاپانلار آپاردی موکافاتلاری..!”
اصلینده، آغلیمدا اولان و بو قونو اوچون اوزه‌رینده دایاناجاغیم شعر، هئچ بو دئییلدیر! البت باشاریسیز، فیلان اولدوغو اوچون دئییل، بلکه ترسینه؛ اولدوقجا باشاریلی و اولدوقجا پاپیلیار اولدوغو اوچون ندنسه واز کئچیلمز کیمی گلدی منه! سانکی “منی خاطیرلامادان، منی بیر داها دوشونمه‌دن، مندن کئچمه‌دن، کئچه‌مزسن-دئدی” منه! همده منه! علی جوادپورا بو قدر یاخین اولان بیرینه! و منه بئله گلینجه، هر کسه بئله گله‌جه‌یینی، ایندیدن دوشونه‌لیم-دئدیم. بئله‌لیک‌له هم شعرین، هم اوخوجونون، همده، شاعرینده حاققینی وئرمیش اولاریم داها دوغروسو…
اصلینده بیر او قدرده مرکب بیر شعر دئییلدیر؛ هئچ اولماسا دیل، ترکیب و قورولوش آچیسیندان. اولدوقجا بسیط، ساده همده گئرچک یانا بیر شعردیر و یازیلینجا بلکه بیر او قدر زور اولمامیش‌‌دا دئیه بیلریک، بئله باخاندا. ساده‌جه اولاراق، هر کسین گؤردویو و هئچ کیمینده گؤره بیلمه‌دییی بیر شئی! همده اؤیله بیر شئی کی؛ بیر دفعه اولدومو؟ در حال مین‌لر، میلیونلار دؤنه اولموش کیمی گلیر آداما!
باشاریلی اولوشلار چوخ باشارارسا، حالی، بیرده گله‌جه‌یی ضبط ائتمیش اولور. بو اؤیله بیر باشاری کی؛ یالنیز حالی، گله‌جه‌یی دئییل، همن کئچمیشیده ضبط ائتمیشدیر. یانی توم زامانلارین شعری. سانکی هر کس یوکلویمیش بونا! آما دوغمورموش، دوغامیرمیش! آما بیلمیرمیش.! ائشیدینجه در حال دوغور. در حال بیلیر.همده بللی‌سیز بیر زامانین یوکلولویو، گبه‌لییی سؤز قونوسو… ائشیتمه‌یینجه هئچ نه یوخدور. ائشیدینجه هرنه واردیر. ائشیتدینمی، دویدونمو؟ بیر توحاف اولورسان! بیر یئرینی دییشیرسن! سانکی بوتون وجودون بیر توحاف اولور. و بیر کئیف و بیر حظ کی؛ هر کس یالنیز یاشایینجا دویار، او قدر!…
آما اوزه‌رینده دایاناجاغیمیز شعر، داها دوغروسو، سئحیرینه دالاجاغیمیز شعر؛
“چاتین دوه‌لریمی من کؤچمک ایسته‌ییرم”دیر.
اصلینده، بو آن علی جوادپورون بیر چوخ شعری وار آغلیمدا. هره‌سینینده اؤز دادی، اؤز تامی، اؤز سئحیری. هامیسیدا ازبریم. هر هانسینی ایسته‌سم، بو آن الیمدن توتاجاغیما و بیرگه بو یولجولوغا واراجاغیمیزا هئچ شبهه‌م یوخدور. آما بو شعرین یئری منده آیری! و ندن‌لرینه گلرسک؛ ندنسه، هپ سورولارلا باشلاماق ایسته‌دیم هر زامان، بونو دوشونونجه؟! و لاپ ایلک –ندن دوه-دئدیم؟! دوغروسو ندن دوه؟! ندن شاعر مس دوه‌نی سئچمیشدیر؟!
بیلدینیز کیمی، دوه اوزاق و آغیر یولجولوقلارین و آجلیغا، سوسوزلوغا دؤزوملولویون تمثیلچیسیدیر. دئملی شاعر اوزاق و آغیر بیر یولجولوغا قرار وئرمیشدیر.همده بیر داها قاییتماماق اوزره دئییل، بیر داها قاییتماق اوزره. و او اوزدنده، “کؤچ” و “کؤچمک” ایفاده‌سینی سئچمیشدیر. بیلدیینیز کیمی، “کؤچ” و “کؤچمک”، مدام یئر دییشدیرمک و یئر دییشدیریرکن‌ده، مدام توخوم سپمک و فیکیر سپمک وده بؤیله‌سینه، کؤچه کؤچه دؤنوب بیر داها سپدیین توخوملارین و فیکیرلرین گؤیردیینی و یئشردیینی گؤرمک دئمکدیر. و ندن شاعر باشقا “فعل”لری دئییل، یالنیز “امر” فعلینی، یعنی، “چاتین” فعلینی قوللانمیشدیر دئیینجه‌ ایسه، البت آرخاسیندا نه کیمی بیر فیکیرلر اولدوغونودا دوشونمه‌یه بیلمزسن!
اورتادا بیر “یوک” اولدوغو کسین. آما ناسیل بیر یوک کی، بو؛ سوروملوسو یالنیزجا شاعرده دئییلدیر و جمعییتینده سوروملو اولدوغو سورولور. یوخسا بیریسی اؤز سوروملولوغوندا اولان یوکونو، ناسیل‌دا باشقالارینین داشیماسینا امر ائده بیلرکی؟!
آما ندن جمعیت سوروملو اولا اولا اؤز سوروملولوغوندان بویون قاچیریر؟ داها دوغروسو، ناسیل بیر یوک کی، بو؟!
بورادا، ایکی احتیمال سؤز قونوسو اولا بیلیر؛ بیرینجیسی، جمعیت بو یوکو بیلمیر. او اوزدنده، هئچ فرقینده دئییلدیر.ایکینجیسی، بیلیر آما منیمسه‌مکدن و داشیماقدان قورخور. آما سؤز قونوسو “فرد” دئییل، “جمعیت” اولونجا، هر ایکی احتیمالیندا اولدوغونو امینلیک‌له دوشونمک اولور. دئملی، جمعیتین بیر طیفی اصلا بیلمیر بو یوکو. او بیر طیفی بیلیر آما منیمسه‌مکدن و یئیه‌لنمکدن قورخور. و بیر طیفیده آرتیق منیمسه‌میش، یئیه‌لنمیش و آرتیق گؤره‌ولنمیشدیر. و بونلار همن شاعرلر و اونلارلا یاناشی و چیین چیینه گئدن باشقا باشقا آیدینلار و ضیالیلاردیرلار.
هر حالدا بونلارین هامیسینی گؤره‌ن، دویان و درک ائله‌ین شاعر آنلاماق، صبر ائتمک، ایش گؤرمک و بیر کلمه‌ده دئسک، قاتلاشماق زوروندادیر وده آنلاتماق زوروندا؛ همده پؤئتیک بیر دیل‌له. سؤز قونوسو اولان بو شعرده، بو میصراع‌دا اصلینده، بئله بیر چابانین بیر پوئتیک بلیریدیر.
آما ناسیل بیر یوک کی بو؟!
بو سورویا هر کسدن اؤنجه شاعر واقیف‌دیر. بونا سؤز یوخ. و بو شعری دئیینجه‌ده، نه کیمی بیر گؤره‌وین آلتیندا اولدوغونودا یئنه هر کسدن یاخشی بیلدیینه‌ده سؤز اولا بیلمز. آما بیزه گلینجه، منه بئله گلیر کی؛ توم شعره وارمادان، بو سورویو جاوابلاماق بیر آز زور اولا بیلیر. او اوزدن ده بو آرا توم شعری بیر داها اوخوماغی و دوشونمه‌یی یئرینده و یئترلی گؤرورم(شعرین هامیسی بو یازینین آخیریندا وئریلیبدیر). آما اوندان اونجه، یئری گلمیشکن ایکی قونویودا اؤزه‌للیکله بلیرتمک ایستیرم؛
۱-بلکه بو آچیقلامادان سونرا، سیزلره بئله گلرکی، شاعر آیلارلا اوتوروب، دوشونوب و نه‌لره قاتلاشیب و سونوندا بئله بیر میصراعنی یاراتمیشدیر! توم شعری دئسه‌نیز بلکه دوغرو اولار. توم شعر یازیلینجا بئله بیر زحمت‌لری و چابالاری طلب ائدیر.آما بو کیمی شاه‌میصراعلار بلکه یاراندیغیندان بیر آن اؤنجه هئچ یوخ ایمیش! بلکه‌ده دئییل، کسینلیک‌له یوخ ایمیش و بونو هامی شاعرلر باشدا فیضولی اولماقلا تصدیق ائدیر(هردم یوخدان وار اولور سؤز) و بو اصلینده گئرچک بیر سؤزون و گئرچک بیر شاعرین اؤزونون و سؤزونون بیر سئحیر و معجیزه اولدوغوندان باشقا بیر شئی دئییلدیر. و نه یازیق کی، بو گون هر الینه قلم آلان، باشقا آلانلاردا اولدوغو کیمی، بورانی‌دا کیرلتمیش و گئرچک شاعری، عینی حالدا جمعیتیده زور دورومدا بوراخمیشدیر. آردی وار…