خان‌یم هئی!

علیرضا ذیحق
سون بولوم
آنادیلیمیز: ملک‌لردن بیری سسلندی:– ای جاندان دویوب یول آزان و عشق آتشی‌له یانان ووقارلی ایییت. ال ال اوسته قویوب اوتورماقدان بیر زاد چیخماز. اژدهانین اؤلوم جارلایان و آلاو پوسکوره‌ن باشینی قوپارتمایینجا سن بو سِحره غالیب گلنمه‌یه‌جکسن؛ آمما اونودما کی اونون باشی یئره ساوریلینجا اونلارجا قارا دونلو ‌سیلاحلی اهریمن ظاهیر اولاجاقدیر. تک باشینا اونلارلا قارشی قارشی ساواشماق ‌مومکون دئییل. هالای پوزان و دلی دولو یاراقلی یولداش‌‌لار ‌لازیم. اژدهانین ‌لئشین‌دن تؤره‌نن اهریمن‌لر اؤلمه‌یینجه بو بوللور حاصار‌‌لار ‌سینمایاجاق‌‌لار.
بونلاری‌دینله‌ین بایجان ائله ساندی هر گؤردویو و ائشیتدییی یوخو کیمین ایدی. آمما باش قالدیراندا ‌ملَک‌لرین قاناد قانادا چالیب اوچما‌‌لارینی گؤردو. اوره‌یی دولدو، گؤزلری یاشاردی و غملی – غملی بو سؤزلری آوازلا ‌ملَک‌سیمالی آذرخاتونا اوخودو :
دنیزین اولدوزو گؤیلرین ‌نورو
بولاق گؤرمه‌دیم گؤزلریندن دورو
داغ‌‌لاردا ‌مارال‌‌‌لار اولوب‌‌لار سورو
اصلان تک یورویوب گلیرلر گؤزل!
ایکی گون اولدو اوچ گون، ‌نه بوزقورددان خبر اولدو ‌نه بایجان‌دان. ایییت‌لر سیلاحلانیب ساواشا گئتمه‌یه قرار قویدو‌‌لار. تورک ائللرینده بیر دده بابا سؤزو وار دئیر: »‌سیلاحسیز ائل، چیپلاق قادین دئمکدیر«. اونون اوچون ده یاراقلانیب قورشانیب دمیر‌ناللی یئل تک قوشان آت‌‌لاری‌لا چاپماغا باشلادی‌‌لار. آت‌‌لارین آیاق‌‌لاریندان قیغیلجیم قالخاراق توز- دومان هر یئری بورودو. اونلار هله چاتمادان بوزقورد گؤرودو بو اژدهایا باتماق اولموری و بایجان قان- تر ایچره بوتون دؤیوش و چابا‌‌لاری‌لا اونون جانین آلانمیری. بوزقورد بیر یول تاپیپ اژدهانی غضَب‌لندیره‌رک دالیجا سالیب، بیر اوچوروما ساری یولا دوشدو. هر ایکیسی قاچا- قاچ دا بوزقورد دوش ها دوش ده آیاق ساخلادی، آمما اژدها تووون آلانماییب اوجا بیر داغدان دره‌یه دوشوب پارام پارچا اولدو. بایجان ‌ماجرانی یاخیندان گؤره‌رک گؤردو اونلارجا قارا دونلو اهریمن، اوزاقلاردان قارا بولود کیمی اوزه‌رلرینه چؤکورلر. بایجان قاشقای آتین چاپیپ بوز قورد ایله بیرلیکده باغا ساری گؤتورلندیلر. اهریمن‌لر ده یئتیریب قیلینج چکیب اونلاری قیرماق ایسترکن اوغوز پهلوان‌‌‌لاری داد‌‌لارینا چاتدی‌‌لار. بایجان‌لا چییین به چییینه وئریب ساواش آچدی‌‌لار. قیلینج‌‌‌لار چکیلیب اوخ‌‌لار یاغدی‌‌لار. آت‌‌لار کیشنرکن جان قورخو بیلمه‌ین اوغوز ائللری‌نین دؤیوشجول ایییت‌لری دومانلار سالیب، هره بیر اهریمنی اؤلدوررکن قانلارینی گؤیه فیشقیردیب. ساعات‌‌لارلا دؤیوش داوام ائتدی. تکجه بیری قالمیشدی کی ‌نه آذر اونون الیندن گله بیلیردی ‌نه بایجانین اوخ‌‌لاری اونا اثر ائدیردی. جنگاورلر اونلاری دومان‌‌لار ایچره گؤرسه‌لر ده بو گئجیشمه‌نین و یئنیلمز‌لی‌یین ‌سیررینی هله بیلمیردیلر. بو آرادا بوزقورد او قارا دونلونون گؤزلرینده الماس کیمی پارلایان بیر ایشیق سئچدی. یورویوب‌ مئیدانا گیردی و قارا دونلونو‌نون اوزگؤزونو هدف توتوب پنجه‌لرینید سالدی اهریمن‌ین گؤزلرینه و اونلاری یئریندن ‌دیدیب قوپارارکن، قارا دونلو ضربه‌لر ائندیرسه ده گؤزلری بوللور کیمی‌سینیب تیکه پارچا اولدو.
ائل ظفر چالدی، آمما بوزقورد قان‌‌لار و یارا‌‌لار ایچینده سون ‌نفس‌لرینی چکه‌رک بایجانا آنلاتدی کی کوچوجوک یاورو‌‌لارینی، بسله‌نمک اوچون قورد‌‌‌لار سوروسونه تاپشیرسین. هاوا بوزاریردی کی بوزقوردا اؤلوم قالیب گلدی، آمما تورک ائللرینده ابدیته قده‌ر بوزقورد‌‌لار یاشایاجاق‌‌لار. بایجانین گؤزلری قان یاش ایچره ایدی کی ایییت‌لر چاتاراق اونلارین سردار‌‌لاری اوختای‌لا آیدینا خبر وئردیلر هوندور بیرداغین اته‌یینده بوزقوردو توپراقا وئره‌لر. سحر اِئرکن، ایییت‌لر باغا گیرمه‌دن بیر گور چایین کناریندا‌ دینجه‌لیب یارا‌‌لارینی باغلارکن گؤیده یوزلر قارانقوش گؤروندو. بیری قوندو بایجانین چیینینه و یوزلری بیر سالخیم‌لی بؤیوک قامتلی سویود آغاجی‌نین قول- بوداغینا.
بایجان یئریندن قالخیب قوش‌‌لارا ساری گئتدی و گؤردو چای‌دا بیر خنجرلی بالاجا قارا بالیق گؤیدن هله کؤچمه‌ین آی‌لا ‌دانیشیری. بالاجا قارا بالیق ‌دنیزه گئتمکدن دئییری و اؤزگور یاشاماغ اوچون ‌نه تهلوکه‌لری آتلاتماق‌ لازیم‌دیر. او دئییردی:
– اؤلوم هرآن‌ منی جایناغینا چکه بیلر، آمما اؤنملی اودور کی ‌منیم یاشاماغیم یا اؤلوموم خالقین سعادتینده ‌نه قده‌ر رول اوینایا بیلر.
بایجان ایسته‌دی بالاجا قارا بالیغی سؤزه توتا کی گؤردو او درینلره جومدو و بالاجا بیر قیرمیزی بالیق آردیجا گئدیری. قارانقوش‌‌‌لار اوچدو‌‌لار و چیینینده اوتوران قارانقوش آیریلیق‌ نغمه‌سی سؤیله‌ییب سمادا قاناد آچدی. چای ایسه کئچمیشدن ایندی‌یه‌جان گلیب، گله‌جه‌یه یول دؤیوردو. ‌نییه کی ‌دنیزه چاتماغا بالاجا قارا بالیغا یاردیم ائتمه‌لی ایدی. اوختای بایجانا یاخین گلینجه کیشنه‌ین آت‌‌لار اونلاری سسلیردیلر.
اوختای‌لا بایجان دوروب گلرکن آیدین اونلارا توش گلیب بایجان اونلارا‌ دنیزدن و بالاجا بیر قارا بالیق‌لا قارانقوش‌‌‌لاردان سؤز آچدی. ایییت‌لر یولا دوشوب باغا ساری گئدرکن بیر جنت گؤردولر. شلاله‌لردن شراب آخیب‌ مارال‌‌‌لار اویناشیردی‌‌لار. هریان یام- یاشیل و آل- الوان ‌مین‌لر رنگه چالان گول‌لر اوزه‌رینه قونان آری‌‌‌لار پتک‌لره بال داشی‌ییردی‌‌لار و بوللور حاصار‌‌لارا گونش ووردوقجا
پاریلتی‌‌‌لاری یوزلر آغاج یول گئدیردی. بولبول‌لر، سئیره‌لر چَح چَح ووروب قیزیل آلما‌‌لار بوداق‌‌‌لاردا گولوردولر. بایجان، هایدی دئییب یولداش‌‌‌لارلا بیرلیکده بوللور حاصار‌‌لارا قارشی عمود، سونگو و قیلینج ایله یوروش ائتدیلر. حاصار‌‌لار بیربه بیر پاره- پاره اولوب خیر ها خیر یئره ساورو‌‌لارکن هر ‌سینمیش پارچا بیر بایقوشا چئوریلیب گؤیه اوچدو. دوستاق اولموش قادین‌‌‌لار و اَرکک‌لر
اؤزگورلویه قاووشوب تورک ائللرینه آلقیش‌‌‌لار یاغدیردی‌‌لار. اونلار هامیسی قوتولوش هارایی چکیب وداع ائدرکن گیزلینده دؤیوش آپاران ائلداش گنج‌لرینه قاتیشماق اوچون یولا دوشدولر. آذر له بایجان دا ‌سینه ‌سینه‌یه وئریب قول بویون اولدو‌‌لار. پهلوان‌‌‌لار دا شنلیک ائدیب رقصه باشلادی‌‌لار. بیر گئجه اوردا ‌دینجه‌لرکن سحر اولجاق آت‌‌لاریندان یوک یاپی آچیب یئنه تاجیر قیلیغینا دوشوب کاروانسارایا ساری یول آلدی‌‌لار.
صاباحکی گون یولا دوشه‌رک بیر کؤرپودن کئچرکن آذرخاتون چایا باخیب یوزلرجه بئلینده خنجر، قیرمیزی بالیق‌‌‌لار گؤردو کی بیر دالغا دالیجا سوزولوب اوزورلر. آذر اونلاری بایجانا گؤستره‌رک دئدی:
– خیردا بالیق‌‌‌لار دسته- دسته قورخمادان ‌سیلاحا بورونوب بو گور چایدا چیمیرلر. ‌منیم سؤزوم او آردی کسیلمز دالغادا‌دیر کی اوزاقدان اوزون هؤروک‌لو بیر قادین کیمی گؤرسه‌نیر.
بایجان اونا گؤردویو بالاجا قارا بالیقدان ‌دانیشدی و دئدی:
– او دالغانین گؤزه‌ل بیر قادینا اوخشارلیغینی ‌من ده دویوب گؤرورم و اولا- اولمایا قیرمیزی بالیقین‌‌‌لار ایله او دالغا قیز، بالاجا قارا بالیغین یولونو دوام ائدنلردیلر.
کاروانچی‌‌‌لار بوتون اضطراب‌‌‌لارلا اهریمن‌لرین قالاسیندان و یوردوندان دیشاری چیخارکن اوختای ایله آیدین آت‌‌لارینا‌ مینیب ظفر ‌موشتولوغو وئرمک اوچون اوغوز ائللرینه ساری چنلی بئل‌لی داغ‌‌لارا‌ دیرماشدی‌‌لار. سهنده چاتارکن اونلاری گؤزله‌ین بیر قارانقوش قارقا‌‌لارا دئدی کی، یولداش‌‌لاری اولدوزلا یاشارا خبر وئرسین‌لر کی آذربایجانین ظفرینی، قازان‌خانا چاتدیرسین‌‌لار و اوزان‌‌لار قوپوز‌‌لارینی چالماغا باشلاسین‌‌‌لار.خان‌یم هئی! داها ‌نه دئییم کی قازان‌خان بو ظفری قوتلاماق اوچون شنلیک اعلان ائتدی و خزردن باشلاییب دَماوندین ‌سینیر‌‌لارینا قده‌ر، بوتون تورک ائللری شنلییه باشلادی‌‌لار. قازان‌خان بیر بؤیوک اوردو ایله یولا چیخاراق آراز اوسته قورولموش کؤرپو اوزه‌رینده آذر ایله بایجانی باغرینا باسیب اونلارین افتخارینا بوتون اوغوز تورپاق‌‌لارینی آذربایجان آدلاندیردی. خان‌یم هئی! بیرده دئییم کی هامی گئدرکن اوختای دا گئتدی، آیدین دا. قارا ساچلی آی پارایا اوخشایان او دالغادا گئتدی. آذرخاتون ایله بایجان‌خان دا کؤچدو. آمما آذربایجان توپراقی تاریخ بویو قا‌‌لاراق یاشارلیغا قاووشوبدور.