چگونه تحريم هاي آمريکا موضع ايران در قفقاز را تضعيف کرد
چگونه تحريم هاي آمريکا موضع ايران در قفقاز را تضعيف کرد
گروه سياسي: با استمرار تحريم هاي ايران، نقاط ضعف اقتصاد کشورمان به فرصتي استثنايي براي کشورهاي دوست تبديل شده تا منافع ملي کشورشان را در معامله بر نقاط ضعف ايران طرح ريزي نمايند.
يکي از پيامد‌هاي ژئوپليتيکي تحريم‌هاي امريکا عليه ايران بعد از خروج از برجام، تلاش اين کشور براي انزواي جمهوري اسلامي بود. تحريم‌ها باعث شد تا از سال1400 کشورهاي شرقي مانند چين و روسيه با درک موقعيت ايران در تحريم و نيازمندي‌هاي کشورمان در تامين کالا‌هاي اساسي براي نشان دادن کارامدي دولت در شرايط تحريم، بخش زيادي از نياز ايران به کالا‌هاي اساسي را در فقدان ارتباط ايران با ساير کشور‌ها تامين نمايند. تحريم‌ها موجب شد تا اگرچه صادرات نفتي ايران به روسيه از دوره‌هاي قبل سبقت گيرد، اما افزايش واردات در دولت سيزدهم به افزايش ناترازي تجارت خارجي منجر شد.
براساس آمار رسمي منتشرشده از سوي گمرک جمهوري اسلامي ايران تراز تجاري کشور در اين سال بيش از 16 ميليارد دلار کاهش داشته و در اين سال واردات از صادرات پيشي گرفته است. کارشناسان معتقدند »ميزان منفي شدن تراز تجاري کشور در سال 1402 از سال 1390 تا اين سال سابقه نداشته است، اما در سال 1402 دولت با آمارسازي و آماربازي صادرات نفتي را در سنجش تراز تجاري کشور به حساب آورد«
چگونه تحريم‌هاي امريکا موضع ايران در قفقاز را تضعيف کرد؟
در تمام سال‌هايي که ايران در تحريم بود کشورهاي همسايه کشورمان به ويژه جمهوري آذربايجان تلاش کردند، با بهره برداري از فرصت تحريم ايران، علاوه بر افزايش حجم تجارت خارجي، مسير‌هاي ژئوپليتيکي تجارت را به نحوه تغيير دهند که انزواي ايران را بيش از قبل تقويت کرده و به سهم بيشتري را به رقباي منطقه‌اي ايران اختصاص دهند.براي نمونه جمهوري آذربايجان طي دو سال گذشته چندين بزرگراه جديد براي افزايش ترانزيت کالا‌هاي خارجي افتتاح کرده و در نظر دارد حجم ترانزيت را تا سال 2030 به 70 تا 100 ميليون تن برساند و بخش اعظم اين رشد نيز از طريق ترانزيت زميني و کاميون‌ها خواهد بود؛ موضوعي که اهميت کريدور زنگزور و درآمد آن براي ارمنستان يا گزينه آلترناتيو آن در ايران را بيشتر برجسته مي‌کند. علاوه بر اين جمهوري آذربايجان با 25 ميليون تن ترانزيت بين‌المللي کالا‌هاي خارجي، هم‌اکنون دو برابر ايران حجم ترانزيت دارد. نيمي از کالا‌هاي ترانزيتي از خاک جمهوري آذربايجان از مسير گرجستان راهي ترکيه مي‌شود و نيمي ديگر مربوط به ترانزيت کالا‌هاي ايراني به روسيه و بالعکس است.
جمهوري آذربايجان به رغم باز شدن کريدور جديدي از خاک ايران، کماکان بر گشايش زنگزور تاکيد دارد، چرا که قرار گرفتن ايران در ليست سياه گروه ويژه اقدام مالي در پولشويي (اف‌اي‌تي‌اف)، نقل و انتقالات مالي و اعتبار بيمه بازرگانان را با مشکل مواجه کرده و انگيزه هم در اين افراد که عمدتا غير ايراني هستند براي دور زدن تحريم‌هاي ايران وجود ندارد. در چنين شرايط خود به خود مزيت تجارت از مسير‌هاي جاده‌اي ايران از بين مي‌رود.
اين در حالي است که جمهوري آذربايجان همچنين مي‌خواهد تا سال 2030 ترانزيت کالا‌هاي خارجي را سه تا چهار برابر کند و عملا به غير از خاک ايران، به کريدور زنگزور و حتي افزايش ظرفيت ترانزيت از گرجستان نيز نياز خواهد داشت. همچنين بخشي از کالا‌هاي ترانزيتي مربوط به کشورهاي اروپايي است که اصولا به خاطر قرار گرفتن ايران در ليست سياه اف‌اي‌تي‌اف نمي‌توانند و نمي‌خواهند کالاهايشان از طريق خاک ايران ترانزيت شود. از اين رو زنگزور در شرايط تحريم‌هاي امريکا مورد حمايت ائتلاف اروپا نيز قرار گرفته است.
ايران به خاطر تحريم‌ها و عدم توسعه زيرساخت‌هاي خود که نياز به منابع ارزي دارد، از اکثر طرح‌هاي ترانزيتي منطقه خاورميانه فاصله گرفته است. سياست دولت سيزدهم در افزايش صادرات به روسيه درصد قابل توجهي از صادرات نفتي را در بر گرفت تا بتواند مزيت سياست همسايگي را اثبات کند، اما آنچه دولت سيزدهم از آن غفلت کرد، فقدان ديدگاهي همه جانبه در بازيگري دوستان رقيبِ ايران بود. اين موضوع باعث شد تا بدون در نظر گرفتن اينکه صادرات نفت در شرايط تحريم نه فقط وابستگي ايران به روسيه و چين را افزايش مي‌دهد، بلکه انزواي ايران در صادرات نفت، به اهرم فشاري در اختيار روسيه براي »تهاتر امتيازات ژئوپليتيکي« تبديل مي‌شود.اهميت تحريم‌هاي ايران آنچنان است که عراق طرح 17 ميليارد دلاري کريدور بندر فاو-ترکيه را آغاز کرده که جايگزين طرح کريدور شمال-جنوب از خاک ايران خواهد شد. هند و عربستان سعودي نيز به همراه امارات متحده عربي پروژه عظيم ترانزيتي از هند تا خاورميانه و اروپا را پي‌ريزي کرده‌اند که همراه با کريدور چين-آسياي ميانه-قفقاز-ترکيه، عملا ايران را از مسير ترانزيت شرق-غرب منزوي خواهند کرد.به گزارش آراز آذربايجان به نقل از اقتصاد24،تحليلگران معتقدند در شرايط اتخاذ سياست خارجي غيرمتوازن و فراگير، حتي کشورهاي دوست ايران به فراخور منافع ملي خودشان با ايران معامله خواهند کرد و سياست‌هاي راهبردي‌اي کشور‌ها بر اساس نقاط ضعف ايران در تحريم و نيازمند‌هاي ضروري کشورمان طراحي خواهد شد. موضوعي که نمونه عيني آن در پروژه زنگزور قابل مشاهده بود.
تاریخ:
1403/06/26 09:44 ق.ظ
|
دفعات بازدید: 88 |
چاپ
نبود مهد کودک در ادارات؛ چالش مادران شاغل چگونه مرتفع مي‌شود
درباره آراز آذربایجان