صنعت ايران ايستاده در برابر تحريم، فرسودگي و ناترازي انرژي

دهم تيرماه، در تقويم رسمي کشور براي بزرگداشت جايگاه توليد، خودکفايي صنعتي و ظرفيت‌هاي معدني ايران در پيشرفت اقتصاد ملي، به عنوان روز ملي صنعت و معدن نام‌گذاري شده است.
امسال در حالي به استقبال اين روز رفتيم که صنعت و معدن کشور بيش از هميشه تحت فشار قرار دارد. از يک سو تداوم تحريم‌هاي اقتصادي و از سوي ديگر چالش‌هاي داخلي مانند قطعي برق، کاهش نقدينگي صنايع کوچک، فرسودگي تجهيزات و مشکلات در صادرات، فعالان اين حوزه را با چالش‌هاي مضاعفي روبرو کرده است. با اين حال، توليدکنندگان ايراني با اتکا به توان داخلي، مسير رشد را ادامه داده‌اند.
چالش‌هاي اصلي صنايع و معادن
ايران با دارا بودن بيش از 68 نوع ماده معدني و حدود 37 ميليارد تن ذخيره معدني شناسايي‌شده، يکي از کشورهاي برتر معدني در خاورميانه است. همچنين صنايعي مانند فولاد، پتروشيمي، خودروسازي، سيمان، داروسازي و صنايع غذايي از ارکان اصلي توليد صنعتي کشور به شمار مي‌روند. با اين حال، بسياري از واحدهاي توليدي به دليل فرسودگي ماشين‌آلات، ضعف در تأمين مالي و محدوديت در واردات فناوري نوين با افت ظرفيت توليد مواجه هستند.
در اين خصوص، عبدالوهاب سهل‌آبادي، رئيس خانه صنعت، معدن و تجارت ايران با اشاره به اهميت روز ملي صنعت و معدن، مي‌گويد: اين روز فرصتي براي نمايش توانمندي‌هاي کشور در عرصه توليد و تجليل از واحدهاي صنعتي نمونه است. دهم تير به‌عنوان روز ملي صنعت، از دولت‌هاي پنجم و ششم در تقويم رسمي کشور ثبت شد و هرسال مراسم گراميداشت آن در تهران و ساير استان‌ها برگزار مي‌شود.
وي با اشاره به ظرفيت‌هاي داخلي در توليد تجهيزات صنعتي، تأکيد مي‌کند: بخش عمده‌اي از ماشين‌آلات صنعتي امروز در داخل کشور توليد مي‌شود و در حوزه‌هايي مانند فولاد، کاشي، سيمان و صنايع غذايي، صادرات به کشورهاي منطقه و حتي اروپا در جريان است. حتي در بحران کرونا، واحدهاي صنعتي با تغيير خطوط توليد، نقش مؤثري در تأمين نيازهاي بهداشتي کشور ايفا کردند، بدون آنکه تعديل نيرو داشته باشند.
سهل‌آبادي همچنين مي‌افزايد: خانه صنعت با ايفاي نقش ميانجي ميان توليدکنندگان و دولت، بسياري از مشکلات واحدهاي نيازمند گازوئيل را کاهش داده و در ستادهاي تسهيل، دفاع از حقوق توليدکنندگان را در دستور کار قرار داده است.
وي با گلايه از فشارهاي موجود بر فعالان اقتصادي، ادامه مي‌دهد: مشکلاتي نظير ماليات‌هاي سنگين، نوسانات ارزي، کمبود نيروي انساني متخصص، دسترسي ناکافي به خدمات درماني کارگران و نبود تسهيلات بانکي مناسب، توليدکنندگان را تحت فشار مضاعف قرار داده است.
معدن؛ ظرفيت عظيم، چالش‌هاي گسترده
بخش معدن به عنوان پيشران توسعه صنعتي، نقش کليدي در تأمين مواد اوليه توليدات داخلي دارد. اما فعال‌سازي معادن کوچک‌مقياس، رفع موانع صادراتي و اصلاح سياست‌هاي مالياتي از جمله مطالبات مهم فعالان اين حوزه در سال جاري است.
سهل‌آبادي در همين زمينه با تأکيد بر اينکه معدن‌کاري اگر با فناوري‌هاي نوين، فيلترهاي استاندارد و نظارت مستمر همراه باشد، مي‌تواند آثار زيست‌محيطي را به حداقل برساند»، خاطرنشان مي‌کند: معادن کوچک و متوسط به دليل فقدان ماشين‌آلات مناسب، امکان توسعه ندارند؛ ماشين‌آلات وارداتي نيز عمدتاً تنها براي معادن بزرگ کاربرد دارند.
رئيس خانه صمت ايران در ادامه، نبود شفافيت در تعيين نرخ حقوق دولتي را يکي از چالش‌هاي جدي اين حوزه عنوان کرده و مي‌گويد: در حال حاضر قيمت مواد اوليه و نرخ حقوق دولتي معمولاً با يک سال تأخير مشخص مي‌شود که اين موضوع به کاهش رقابت‌پذيري محصولات معدني در بازارهاي جهاني انجاميده است.
او مي‌افزايد: با وجود همه اين مشکلات، جامعه معدني کشور در بحران‌هايي مانند جنگ 12 روزه اخير و دوران همه‌گيري کرونا، همچنان با تمام توان در کنار مردم ايستاده است.
نگاه به آينده
سهل‌آبادي همچنين تدوين نقشه راه صنعتي کشور، جلوگيري از خام‌فروشي و تقويت صنايع فرآوري به‌ويژه در حوزه‌هايي مانند سنگ‌آهن، روي و مس را از مهم‌ترين ضرورت‌هاي پيش روي صنعت ايران دانسته و بر لزوم بهره‌برداري بهينه از منابع معدني کشور تأکيد مي‌کند.
اميد زير سايه چالش
روز ملي صنعت و معدن در حالي فرا رسيده که سايه سنگين مشکلات اقتصادي، از نوسانات ارزي گرفته تا کمبود انرژي و فرسودگي زيرساخت‌ها، همچنان بر دوش فعالان صنعتي کشور سنگيني مي‌کند. با اين حال، آنچه بخش توليد را در اين شرايط دشوار سرپا نگه داشته، نه صرفاً سرمايه و تجهيزات، بلکه انگيزه ملي براي خودکفايي، باور به توان داخلي و عزم راسخ صنعتگران ايراني است.
اگرچه مراسم رسمي گراميداشت اين روز به دليل شرايط خاص امنيتي به زمان ديگري موکول شده، اما پيام روشن اين مناسبت ملي در ميان فعالان اقتصادي و نهادهاي صنعتي بازتاب يافته است؛ پيامي که بر تداوم راه توليد، ضرورت حمايت مؤثر از واحدهاي صنعتي، و لزوم تجليل از قهرمانان گمنام اين جبهه تأکيد دارد.
کارشناسان اقتصادي و فعالان صنعت بر اين باورند که در شرايط فعلي، صنعت کشور به‌عنوان ستون فقرات اقتصاد ملي، بيش از هر زمان ديگري نيازمند حمايت همه‌جانبه، تسهيل در فرآيندها و رفع موانع ساختاري است. از نگاه آنان، روز ملي صنعت و معدن صرفاً يک مناسبت تقويمي نيست؛ بلکه فرصتي براي بازنگري در سياست‌هاي توليد، و جلب توجه تصميم‌سازان به دغدغه‌هاي بخش خصوصي است.
در اين ميان، تلاش بي‌وقفه و ايستادگي توليدکنندگاني که با وجود فشارهاي مضاعف، چرخ واحدهاي صنعتي را متوقف نکرده‌اند، شايسته توجه ويژه است. بسياري از آنان در دوران بحران‌هايي چون کرونا و کمبود انرژي، نه‌تنها دست از کار نکشيدند، بلکه با تعهد، انعطاف و خلاقيت، مسير توليد را ادامه دادند.
به گزارش آراز آذربايجان به نقل از مهر، به گفته تحليل‌گران، تاب‌آوري صنعت ايران در برابر بحران‌ها، يکي از مهم‌ترين ظرفيت‌هايي است که بايد مورد توجه و حمايت هدفمند دولت قرار گيرد. تقويت زنجيره تأمين، توسعه فناوري، اصلاح نظام ارزي و حذف بروکراسي‌هاي مخل از جمله محورهايي است که فعالان اقتصادي در روز ملي صنعت و معدن بار ديگر بر آن تأکيد دارند.
در مجموع، اگرچه مراسم رسمي به تعويق افتاده، اما فضاي عمومي صنعت کشور در اين روز، يادآور ايستادگي و مسئوليت‌پذيري قهرماناني است که بي‌ادعا، در سنگر توليد مانده‌اند و اميدوارند با اصلاح سياست‌ها و افزايش حمايت‌ها، فرداي روشن‌تري براي صنعت ايران رقم بخورد.
Azazarbaijan.aghtesadi@gmail.com