شناسايي 8 آسيب اجتماعي در کشور فقر در صدر بحران‌ها

تقي آزاد ارمکي، جامعه‌شناس و استاد دانشگاه تهران، در نشست»تحليل رصد آسيب‌هاي اجتماعي در ايران« که در سازمان بهزيستي برگزار شد، اظهار داشت: مداخله‌گري بدون وجود يک سازه بزرگ نظريِ آزمون‌شده، به دردسر مي‌انجامد. در کشور مشاهده کرده‌ايم که هر جا بيشتر مداخله کرده‌ايم، بيشتر باخته‌ايم، بايد تلاش کنيم مداخلاتي کم‌هزينه، کم‌آسيب و مبتني بر واگذاري امور به جامعه مدني انجام دهيم؛ جوامعي موفق بوده‌اند که کمتر مداخله کرده‌اند.
وي افزود: جامعه ايران بر چهار پايه? دين، دولت، خانواده و جامعه مدني استوار است. تعادل در مراودات اين پايه‌ها مانع بروز بحران مي‌شود؛ اما امروز، سازه‌هايي يک‌بعدي جايگزين شده و ساير پايه‌ها رها شده‌اند؛ مسئله‌اي که نارضايتي از هويت ايراني و اسلامي را افزايش داده است.
استاد دانشگاه تهران تأکيد کرد: توزيع نابرابر امکانات و تمرکز جمعيت در تهران، مشکلات ساختاري ايجاد کرده است، برخي مناطق کشور خالي از سکنه شده‌اند و برخي ديگر با تراکم جمعيتي روبه‌رو هستند، همچنين، توزيع نامتوازن قدرت و منابع اقتصادي، توليد انديشه ديني را مختل کرده است، براي مثال، کاشان همواره محل فعاليت خيّران مدرسه‌ساز بود، اما اکنون اين سازه‌ها فروپاشيده‌اند.
وي ادامه داد: مداخله‌هاي نادرست، روابط ميان نهادها را تخريب کرده است، به‌جاي ايجاد نهادهاي اجتماعي، به تأسيس سازمان‌هاي بوروکراتيک روي آورده‌ايم، مثلاً در حوزه‌هايي چون دين، کودکان و ازدواج، ده‌ها سازمان وجود دارد که بودجه مصرف مي‌کنند اما خروجي مؤثر ندارند، زشت است که ايران هنوز مدرسه کافي ندارد؛ اين نتيجه جايگزيني سازمان به‌جاي نهاد است.
استاد دانشگاه تهران هشدار داد: بوروکراسي خودشيفته، يکي از موانع توسعه کشور است. بسياري از اين سازمان‌ها بايد تعطيل شوند. دولت‌ها در ايران خود را در معرض مهلکه قرار مي‌دهند و به‌جاي مشورت با کارشناسان، با گروه‌هاي فشار سياسي نشست‌وبرخاست دارند. هيچ دولتي حق ندارد عليه دولت قبلي اقدام کند؛ اين رويکرد، بحران ناکارآمدي را تشديد مي‌کند.
وي با اشاره به تغييرات اجتماعي خاطرنشان کرد: بايد تفاوت ميان »آسيب اجتماعي« و»تغيير اجتماعي« را درک کنيم. افزايش سن ازدواج يا شکل‌گيري زندگي شبانه در تهران لزوماً آسيب نيست، اما سياست‌گذاران با تبديل اين تغييرات به آسيب، مشکلاتي مانند ازدواج سفيد يا انزواي جوانان را ايجاد کرده‌اند، اين مسئله در حوزه دين نيز صدق مي‌کند؛ ايرانيان از ديندارترين مردم جهان‌اند، اما خط‌کشي‌هاي سليقه‌اي آن‌ها را غيرمذهبي معرفي مي‌کند.
آزاد ارمکي در پايان گفت: هشت مسئله اصلي کشور عبارت‌اند از؛ فقر، اعتياد، حاشيه‌نشيني، مسائل خانوادگي، کودکان، زنان، خشونت و خودکشي؛ اما مهم‌ترين آسيب کشور، فقر و توزيع نابرابر امکانات است.
وي با تأکيد بر اينکه کشور در دام »توليد سازمان« براي حل مشکلات افتاده است، متذکر شد: به‌جاي تأسيس نهادهاي جديد (مانند سازمان حوزه سالمندان)، بايد نگاه سياست‌گذاران تغيير کند، سازمان‌سازي صرفاً هزينه مالي ايجاد مي‌کند و بوروکراسي را سنگين‌تر مي‌کند.
اين استاد جامعه‌شناسي دانشگاه تهران اضافه کرد: بخش بزرگي از دانشگاه‌هاي کم‌بازده بايد تعطيل شوند، امروز دانشگاه‌هايي داريم با يک استاد و دو دانشجو، اما نمايندگان مجلس براي کسب رأي، مانع تعطيلي آن‌ها مي‌شوند، اين يعني تخصيص نادرست منابع آموزشي.
به گزارش آراز آذربايجان به نقل ازتسنيم، آزاد ارمکي در پايان تصريح کرد: ايران سرزميني ماندگار و اثرآفرين است؛ ما در منطقه ثابت کرده‌ايم که مردمي دموکراسي‌خواه و عدالت‌طلب هستيم. براي ساختن کشور، بايد به‌جاي قهر، راه مقاومت را پيش گيريم.