جاي خالي صنايع خلاق ايران در عرصه بين‌المللي

 حجت‌اله مرادخاني با اشاره به گزارش چشم‌انداز اقتصاد خلاق سال 2024 ميلادي که توسط آنکتاد (کنفرانس توسعه و تجارت ملل متحد) منتشر شده است، گفت: در اين گزارش توجه ويژه‌اي به تاثير ديجيتالي شدن و هوش مصنوعي در صنايع خلاق شده بود که کشورهاي مختلفي را مورد پايش قرار داده بودند. بر اساس اين گزارش حدود 36 کشور مشارکت داشتند و داده‌هاي خود را در اختيار »آنکتاد« قرار داده بودند که بر اساس داده‌هاي ارسالي چشم‌انداز اقتصاد خلاق به رشته تحرير درآمده که گزارشي مبسوط است.
او افزود: طبق اين گزارش و پايش صورت گرفته بين 0/5 تا 7/3 از توليد ناخالص کشورهاي مشارکت کننده در مطالعه به اقتصاد خلاق اختصاص داشته است. رشد پلتفرم‌هاي ديجيتال و سرويس‌هاي استريم و همکاري بين بخشي و رشد محبوبيت بازي‌هاي ويديويي در اين گزارش نشان داده مي‌شود. نکته قابل توجه اين است که اين گزارش که يک پايش بين‌المللي است و بي‌ترديد مورد استفاده سرمايه‌گذاران، تحليل‌گران و... قرار مي‌گيرد، کشور ما مشارکتي در آن نداشته است، داده‌اي از ايران در اين گزارش به چشم نمي‌آيد و چرايي اين موضوع مسئله‌ مهمي است.
بانيان روزافزون بدون خروجي بين‌المللي
اين مدرس دانشگاه با بيان اينکه متوليان حوزه صنايع خلاق و اقتصاد خلاق در کشور روز افزون هستند، اظهار کرد: از معاونت علمي فناوري رياست جمهوري تا وزارتخانه‌هاي علوم، فرهنگ و ارشاد اسلامي و ميراث فرهنگي را درگير مي‌کند، اما چرا نبايد کشور ما به عنوان يکي از مستعد ترين کشورها در زمينه رشد، توسعه و پيشرفت کمي و کيفي اقتصاد و صنايع خلاق است، در چنين طرح‌هاي بين‌المللي مشارکت نداشته باشد.او با اشاره به تعدد نهادهاي متولي در زمينه صنايع خلاق، بيان کرد: آسيب اصلي اين است که به طور کلان در حوزه فرهنگ،‌ صنايع فرهنگي و ساير حوزه‌هاي وابسته به آن از جمله صنايع خلاق، هيچگونه مرجع مشخص داده‌ها و اطلاعات حوزه را نداريم و پراکندگي متوليان سبب شده است که تمرکز بر آن سخت‌تر شود بنابراين حتي آمار شاغلين در صنايع خلاق هم متفاوت است چون اصولا ما مديريت داده و اطلاعات نداريم.
جاي خالي ايران در يک گزارش
مرادخاني با تاکيد بر اينکه از نظر بين‌المللي وجود آمارهاي دقيق مرتبط با صنايع خلاق اهميت بالايي دارد، گفت: در حال حاضر در ايران مرجعي نداريم که بتواند ارتباط مستقيمي با »آنکتاد« به عنوان يکي از زيرمجموعه‌هاي سازمان ملل متحد داشته باشد و به دنبال اين امر، برخلاف ساير کشورهايي مشارکت کننده ما نمي‌توانيم از ظرفيت تحليل داده‌هايمان توسط متخصصين و صاحب‌نظران اين موسسه براي پايش وضعيت کشورمان استفاده کنيم. از سوي ديگر امکان معرفي ظرفيت‌هاي ايران از طريق يک موسسه بين‌المللي به موسسه‌هاي علمي و تحقيقاتي، دانشگاه‌ها،‌ سرمايه‌گذارن و ... را هم از دست مي‌دهيم.او با بيان اينکه در گزارش چشم‌انداز اقتصاد خلاق سال 2024 ميلادي حتي نام کشورهاي توسعه نيافته و يا در حال توسعه نيز مشاهده مي‌شود، اظهار کرد: نام کشورهايي مانند کامبوج، اتيوپي،‌ گواتمالا، عمان،‌ پاکستان و قزاقستان در تدوين گزارش چشم‌انداز اقتصاد خلاق به چشم مي‌خورد در حالي که هيچ جايي نامي از ايران نيست.
اين مدرس دانشگاه ادامه داد: پيوست‌هايي همراه با گزارش چشم‌انداز اقتصاد خلاق سال 2024 ميلادي منتشر شده است که مبتني بر نظرسنجي‌ها و پرسش‌هايي در شش دسته موضوعي شامل ارزيابي تاثير اقتصادي صنايع خلاق، ارزيابي ترويج صادرات محصولات صنايع خلاق، ابتکارات پايداري بخشي و حمايتي از حوزه،‌ سياست‌هاي ديجيتال‌سازي و هوش مصنوعي، نظارت دولتي، راهبردها و برنامه‌هاي ملي بوده است که در قالب آنها آمار و اطلاعات پردازش شده است. پيوست‌هاي اين گزارش به اين تعريف پرداخته است که متولي حوزه اقتصاد خلاق هر کشور چه نهادها و سازمان‌هايي هستند و چه برنامه‌هايي براي توسعه اين حوزه دارند. براي مثال کشور چين وزارتخانه‌ها و نهادهاي دولتي متولي حوزه صنايع خلاق اعلام شده است که وزارت فرهنگ و گردشگري و وزارت بازرگاني است که راهبردها و سياست‌هاي ملي که در اين حوزه تدوين و پيگيري کرده را نيز در اين پيوست قيد کرده است. اين موضوع براي ساير کشورهاي مشارکت کننده در اين مطالعه نيز صادق است.
دو خسران بزرگ
او افزود: آنچه که مسلم است اين است که ما با عدم مشارکت در اين پروژه‌هاي بين‌المللي دو خسران مهم را به خود تحميل مي‌کنيم؛ اول اينکه فرصت استفاده از ظرفيت تحليل نهادهاي معتبر بين‌المللي و نهادهاي پژوهشي را در اين حوزه از دست مي‌دهيم درحالي که اين تحليل مي‌تواند به پايش وضعيت ما کمک کند. دوم اينکه نمي‌توانيم قابليت خودمان را به صورت واقع‌گرايانه در بطن اين گزارش‌هاي بين‌المللي به دنيا نشان دهيم درحالي که اگر قرار باشد در سطح بين‌المللي با سرمايه‌گذارن صنايع خلاق ارتباط بگيريم، گزارش‌هاي مرکز معتبري همچون »آنکتاد« قطعا مرجع آنها براي تصميم‌گيري‌هايشان خواهد بود.
چالش گردآوري اطلاعات و کارهاي تحقيقاتي
او با بيان اينکه صحبت درباره صنايع خلاق و اقتصاد خلاق در کشور ما محدود به لفاظي‌ مديران شده است، گفت: اين حوزه به شدت قدرت توانمندسازي اجتماعي و اقتصادي دارد ولي تنها در حد صحبت کردن باقي مانده است و بعد ميبينيم که در گزارش بسيار مهم چشم‌انداز اقتصاد خلاق موسسه »آنکتاد« هيچ ردي از ايران وجود ندارد و اين خسران بزرگي است و اين شرايط را در حالي تجربه مي‌کنيم که سالانه ده‌ها رويداد مرتبط با صنايع خلاق در کشور آنهم با صرف هزينه‌هاي مادي و انساني زيادي برگزار مي‌شود، اما چرا نبايد بخشي از اين هزينه مادي و معنوي را به گردآوري داده‌ها،‌ پايش و کارهاي تحقيقاتي مرتبط با اين حوزه مهم اختصاص دهيم و خود را به عنوان کشور پيشرو در اين حوزه به خوبي معرفي کنيم؟ متاسفانه انجام کار کيفي در زمينه صنايع خلاق چندان اولوليت نيست.
اين استاد دانشگاه درخصوص فرهنگسازي و آگاهي رساني درباره صنايع خلاق در کشور، اظهار کرد: براي اينکه بتوانيم ظرفيت‌هاي انساني موجود را بيشتر به اين سمت سوق دهيم قطعا بايد اقشار مختلف را با صنايع خلاق آشنا کنيم و براي اين امر در روزگار فعلي پند و نصيحت و صحبت‌هاي فرمايشي کاربردي ندارد بلکه بايد به دنبال فرمت‌هاي جديد توليد محتوا مثل موشن‌گرافي،‌ انيميشن‌ها، تصويرسازي و... برويم تا به مرور جامعه با اين ظرفيت نهان اما با قدمت در ايران آشنا کند تا اگر کسي خواست کسب و کار جديدي را هم آغاز کند به اين حوزه هم فکر کند.
به گزارش آرازآذربايجان به نقل از ايسنا، بدون آموزش الفبا درباره چگونگي سرودن غزل و قصيده صحبت مي‌کنيم بنابراين طبيعي است که اين گسست بين جامعه و عرصه اصلي به وجود بيايد.
.Arazazarbaiijan.farhangi@gmail.com