بدون اجماع برون رفت از وضع فعلي ممکن نيست

اميرعباس آذرم‌وند

گروه تحليل: عضو هيات علمي دانشگاه معتقد است مهمترين ويژگي وزير اقتصاد، توان اجماع سازي بايد باشد چرا که ابعاد مشکلات کشور به حدي است که اقدامات يک وزارتخانه و يا يک قوه به تنهايي نمي‌تواند به توفيق چنداني دست يابد.
پزشکيان در شرايطي کار خود را در پاستور آغاز کرد که حاميانش اغلب از ميان اصلاح طلبان بودند. با اين حال او ترجيح داد با انتخاب شعار »وفاق« به همکاري با ديگر جناح‌ها دست بزند. به نظر مي‌رسد دست دوستي رييس دولت چهاردهم که به سوي ديگر جناح‌ها و جبهه پايداري دراز شده، يک طرفه است و جناح ديگر تمايلي ندارد از سنگر تاکنوني خود بيرون بيايد.
در مجلس به طور خاص نمايندگان اصولگرا و جبهه پايداري حضور پررنگي دارند و بهارستان را به يکي از مهمترين عرصه‌هاي مخالفت درون سيستمي با دولت تبديل کرده‌اند. حاميان دولت معتقدند استيضاح همتي و کنار گذاشته شدن ظريف از جمله اقداماتي است که جناحهاي ديگر عليه دولت انجام داده‌اند.
اين در شرايطي است که بخش مهمي از تصميمات کشور به اذعان دولتمردان و نمايندگان مجلس نه در بهارستان يا پاستور که در جلسه سران سه قوه گرفته مي‌شود. پزشکيان هم بر اين مساله صحه گذاشته بود و خاطرنشان ساخته بود که سياستگذاري ها از طريق مصوبات جلسه سران سه قوه گرفته مي‌شود. به اين اعتبار مجلس در حالي وزرا را بازخواست مي‌کند که رييس آنها يعني قاليباف در جريان تمام اقدامات صورت گرفته قرار دارد.
با توجه به اينکه فعلا مذاکره از دستور کار ايران خارج شده و به احتمال فراوان در آينده نزديک تحريم‌ها تشديد خواهند شد، همسويي در نظام حکمراني و سياستگذاري کشور ضروري‌تر شده است. با اعمال دوباره فشار حداکثري، محدوديتهاي بيشتري به اقتصاد تحميل خواهد شد و تصميماتي که اتخاذ مي‌شوند بايد جامع‌تر و البته کامل‌تر باشند تا بتوانند از شدت فشارها بکاهند و از بي‌ثباتي‌هاي بيشتر بکاهند.
هادي حق شناس، عضو هيات علمي دانشگاه ، درباره چشم‌انداز اقتصادي ايران گفت: »امروز مشکلات اقتصادي و حتي راههاي رفع آن به خوبي مشخص شده‌اند اما حل اين چالش‌ها از آنجايي که ابعاد بسيار بزرگي پيدا کردند، ديگر در دست يک وزارتخانه يا يک سازمان نيست. اگر بخواهم صريح باشم بايد تاکيد کنم امروز حل مشکلات نيازمند همکاري سه قوه است«
او افزود: »اين همکاري به دست نخواهد آمد مگر اينکه محصول همفکري، استدلال و اقناع طرفين و نهايتا يافتن راهکاري جامع و مقبول ميان سه قوه است. اقتصاد ايران براي برون رفت از وضع موجود نيازمند اجماعي فراجناحي است تا همه مسئولان دولتي و فعالان غيردولتي را پاي کار بياورد. همه موافق هستند که تورم زيان بار است ولي تک رقمي شدن آن از سوي يک نهاد يا يک قوه ممکن نشد.«
مسعود پزشکيان پيش از اين در دفاع از عملکرد تيم اقتصادي خود گفته بود که تصميم‌گير سياستهاي اقتصادي وزرا و مسئولان دولتي نيستند و هر تصميمي که گرفته مي‌شود در جلسه سران سه قوه به تصويب مي‌رسد. به زباني ديگر رييس دستگاه اجرايي مي‌گويد تصميمات کشور در جلسات سران قوا گرفته مي‌شود و وزرا تنها مجري اين تصميمات هستند. هر چند منتقدان عملکرد دولت هم مي‌گويند مسئولان مربوطه، از جمله وزراي مرتبط با مساله هم در اين جلسات شرکت مي‌کنند و به نوعي در تصميماتي که اخذ مي‌شود نقش مهمي دارند.
عضو هيات علمي دانشگاه درباره اهميت اجماع در نظام تصميم‌گيري گفت: »اجماع بايد حول راههاي برون رفت از وضعيت فعلي شکل بگيرد زيرا همانطور که گفتم، امروز همه قبول دارند که مشکلات تورم، بيکاري، نبود سرمايه گذاري کافي، رشد اندک و ... است و آن چه مورد توافق نيست، راههاي خروج از وضعيت است. هر اقدامي که در دستور کار قرار بگيرد، عوارضي به دنبال دارد و همان آغاز بايد به اين عوارض هم انديشيد.«
از نظر اين کارشناس اقتصادي مسائل عمده کشور عبارتند از تورم بالا، ناکامي در جذب سرمايه‌گذاري، ناترازي‌هاي فزاينده و گسترش فقر عمومي.
درباره کنار گذاشتن زودهنگام عبدالناصر همتي از وزارت اقتصاد دلايل مختلفي عنوان مي‌شود. از جمله اينکه او با جناح اصولگرا و برخي از نمايندگان مجلس اختلافات اساسي داشت. از قضا برخي از کارشناسان معتقدند که گرچه همتي با حذف سامانه نيما اشتباهي بزرگ مرتکب شد ولي دليل کنار رفتن او ناتواني‌ وي در ايجاد همسويي ميان نهادها و افراد مختلف تصميم‌ساز بوده است.به همين دليل استيضاح او را استيضاحي سياسي عنوان مي‌کنند.
به گزارش آراز آذربايجان به نقل از خبرآنلاين،حق شناس گفت: »به همين اعتبار بايد وزير آينده امور اقتصاد و دارايي از توانايي اجماع سازي و اقناع نهادها و قواي مسئول کشور برخوردار باشد. کشور در شرايطي قرار دارد که وزير اقتصاد فقط فرمانده اقتصادي دولت نيست و بايد در جلسات تصميم‌گيري سران قوا با راه حلها و بحثهايي که طرح مي‌کند، زمينه اجماع و نزديکي بيشتر را فراهم کند. اگر وزيري که انتخاب مي‌شود توان اجماع سازي نداشته باشد يا اينکه زمينه اجماع ميان قوا نباشد، مشکلات فعلي، در آينده هم با ما خواهند بود.«