با شکست مذاکرات بايد منتظر فروپاشي اقتصاد کشور بود

تنها انتشار خبر تصميم ايران و آمريکا براي مذاکره کافي بود تا بازار‌ها به اين خبر چراغ سبز نشان دهند. پس از آن به صورت دومينووار طرفين در عمان به صورت غيرمستقيم مذاکرات را آغاز کردند و بعد از دو ساعت و نيم، از دور اول آن ابراز رضايت کردند.
اين سيگنال‌هاي سياسي مثبت، بازار‌ها را اميدوار کرد و روز 24 فروردين، يک روز پس از راند اول مذاکرات را شايد بتوانيم يک روز تاريخي براي بازار ارز در ايران بدانيم. قيمت دلار که تا پيش از اعلام رسمي خبر مذاکرات با رکوردشکني به 105هزار تومان رسيده بود، تنها در يک روز 15 هزار تومان کاهش قيمت داشت. بازار طلا و سکه هم کاهش قيمت را تجربه کردند و بورس نيز پي در پي سبزپوش شده است.
واکنش بازارها به خبر مذاکرات نشان مي‌دهد که هرچند ترديد و نگراني در دل بازيگران رخنه کرده، اما کاهش قيمت‌ها و تقويت ارزش پول ملي، اميد به بهبودي شرايط اقتصادي را زنده کرده است. روي ديگر ماجرا که نگراني‌ها را افزايش مي‌دهد، احتمال به نتيجه نرسيدن مذاکرات است. کارشناسان اقتصادي پيش‌بيني کرده‌اند که چنانچه مذاکرات به توافق منجر نشود، قيمت دلار، طلا و سکه از نرخي که پيش از مذاکرات داشتند، فراتر مي‌روند و بايد منتظر يک سونامي در بازار‌ها باشيم. افزون بر اين موجي از خوش‌بيني و اميد در جامعه ايجاد شده است که اگر مذاکرات نتيجه مطلوبي نداشته باشد، سرخوردگي و از سوي ديگر فشار‌هاي اقتصادي و معيشتي را بر مردم اعمال مي‌کند.
مرتضي افقه، اقتصاددان، درباره تبعات عدم حصول توافق بر جامعه و بازار گفت: »اين مسئله را از سال 97 به اين سو بار‌ها هشدار داده‌ام که بدون توافق، اقتصاد به سمت اضمحلال نزديک‌تر مي‌شود. در چند وقت اخير و پس از شکست نيرو‌هاي حزب‌الله و تحولات سوريه عنوان کرده بودم که اگر در سال 1404 توافق نشود، اقتصاد کشور دچار فروپاشي مي‌شود و دولت حتي به اندازه سال 97 که تحريم‌ها تشديد شد، ديگر پولي ندارد که جايگزين درآمد نفتي کند.«
وي ادامه داد: »در دولت آقاي رئيسي در بوق و کرنا کردند که ما رشد اقتصادي داشتيم درحالي که به دليل اين بود که با دور زدن تحريم‌ها و هزينه زياد، درآمد نفتي ما از روزي 300 هزار بشکه به يک و نيم ميليون بشکه افزايش يافت. اما با روي کار آمدن ترامپ، محدوديت‌هاي فروش نفت ايران مجدد بازگشته است و اين به معناي شرايط اضطراري است. البته به نظر مي‌رسد که حاکميت هم از روي ناچاري اين موضوع را فهميده است.«
اين استاد دانشگاه ضمن بيان اينکه اکنون شرايط مناسب براي مذاکره و توافق فراهم است، گفت: »اگر اين دور از مذاکرات به شکست منجر شود، تحريم‌ها برداشته نشود، براي مشکل FATF چاره‌اي انديشيده نشود و تنش در منطقه با اسراييل، آمريکا يا اروپا که ادعا دارند ما از روسيه در مقابل اوکراين حمايت کرده‌ايم، حل نشود نه تنها اقتصاد و کشور دچار مشکل جدي و بحران مي‌شود بلکه اعتماد مردم بيش از گذشته سلب خواهد شد. علاوه بر افزايش قيمت ارز و تورم، مشکل ديگري که مردم با آن مواجه هستند بي‌ثباتي قيمت‌هاست که لطمه بيشتري وارد مي‌کند. بي‌ثباتي علاوه بر اينکه اثر اقتصادي دارد، اثر روحي و رواني بر مصرف‌کننده و توليدکننده برجاي مي‌گذارد.«
افقه ادامه داد: »از روز شنبه تعداد افراد زيادي با من تماس گرفتند و گفتند قبلا با نرخ‌هاي بالاتر مقدار زيادي طلا و ارز خريديم و با اين کاهش قيمت ضرر کرده‌ايم. يعني اين بي ثباتي‌ها دارد به مردمضربه مي‌زند و به باورم جامعه از آستانه صبرش عبور کرده است و بيش از اين تحمل تلاطم را ندارد. معتقدم بايد به خاطر مردم با تندرو‌هايي که دربرابر انجام مذاکرات و توافق کارشکني مي‌کنند، برخورد شود.«
اين اقتصاددان در پاسخ به پرسشي مبني بر اينکه درحالي که برخي از تحليلگران پيش‌بيني مي‌کنند که درصورت ايجاد توافق، دلار به کانال 70 هزار تومان هم بازمي‌گردد، اما آيا بازگشت دلار به نرخ چند ماه قبل را مي‌توانيم نشان از وضعيت خوب اقتصادي بدانيم؟ گفت: «طي 30 سال گذشته هر وقت تنش ميان ايران و اروپا فروکش کرده است، مانند دوره آقاي خاتمي، شرايط اقتصادي بهبود پيدا کرده و سرمايه‌گذاري انجام شده است. سرمايه‌گذاري‌ها در عسلويه مربوط به دوره‌اي است که آقاي خاتمي سياست تنش‌زدايي را در پيش گرفت و منجر به سرمايه‌گذاري عظيم شد.«
وي خاطرنشان کرد:»بخش قابل توجهي از صادرات پتروشيمي ما محصول کاهش تنش با اروپا است؛ بنابراين تا زماني که روابط ما با تمام دنيا عادي نشود شاهد تداوم اين بي‌ثباتي هستيم. اگر همه چيز به شرايط عادي بازگردد، دست‌کم آرامش رواني ايجاد مي‌شود. باتوجه به اينکه ساير متغير‌ها خودشان را با رقم‌هاي دلار 70، 60 هزار تومان وقف نمي‌دهند، اما اگر دلار به اين حد کاهش پيدا کند، درامد‌ها خودشان را با اين نرخ دلار وفق مي‌دهند که به هر حال حاصلش افزايش و بهبود رفاه جامعه خواهد بود.«
به گزارش آراز آذربايجان به نقل از اقتصاد 24، افقه در پاسخ به اينکه وضعيت کنوني و شکننده بازار آيا نگران‌کننده نيست؟ بيان کرد: »براي من، مردم و کارگزاران اقتصادي اعم از مصرف کننده و توليدکننده مهم هستند. من به عنوان مرجع مراجعه بسياري از افراد براي مشاوره اقتصادي، از اين هفته با هجوم افراد نگران از وضعيت موجود مواجه شدم که مي‌پرسيدند چه بايد کرد. به هر حال بسياري از حقوق‌بگيران، اندک پس‌اندازشان را به دارايي‌هاي ديگري مانند طلا و ارز و تبديل کرده بودند که دچار ضرر شده‌اند. اگر دولت و حاکميت نتوانند اين شرايط را حل کنند و در روابط خارجي و تجاري‌مان ثبات و آرامش ايجاد نکنند، سال نگران کننده‌اي را درپيش داريم. بار‌ها تکرار کرده‌ام که اگر در سال 1404 مشکل تحريم، روابط مالي و پولي، روابط خارجه و به خصوص تنش‌ها حل نشود، کشور با بحران مواجه مي‌شود.«