اين عادت مغز را پير مي‌کند

کارشناسان از کم‌تحرکي و فعاليت کم در دوران جواني، به عنوان يکي از بيماري‌هاي ارتوپدي در دوران ميانسالي و سالمندي ياد مي‌کنند؛ انواع بيماري‌هايي که مي‌تواند فرد را از حرکت متعادل خارج و به اين شکل روند فعاليت عادي و روزانه دست و پاها را کند و آسيب‌پذير کند.مثلا آرام‌تر راه برود، قدم‌هاي بلند نتواند بردارد يا براي نشستن و بلند شدن ازروي زمين،نيازبه عصاداشته باشد.اما در اين ميان، شايد کمترکسي ازعوارض کم‌تحرکي و نداشتن فعاليت بدني منظم برسلامت مغزوعملکرد آن بگويد.اماورزش نکردن و تحرک نداشتن، چطور مي‌تواند خطر زوال عقل وبروزبيماري‌هاي مغزي در دوران سالمندي را نزديک ونزديک‌تر کند؟
نتايج پژوهش‌هاي علمي براي سلامت مغز، يک‌مفهوم کلي و اساسي دارد؛ اين‌که وقتي يک فرد درحال فعاليت است، قدرت قلب خود را بهبود مي‌بخشد و توانايي قلب براي پمپاژ خون در سراسر بدن و از آن مهم‌تر، خون‌رساني به يکي از مهم‌ترين اندام‌ها يعني مغز را بالاتر مي‌برد. حالا در اين ميان، يک اولويت‌بندي مهم را فراموش نکنيد؛اين‌که فعاليت منظم و حرفه‌اي نسبت به فعاليت‌هاي بدني سبک و فعاليت‌هاي سبک نسبت به نشستن و بي‌تحرکي، ارجحيت چشمگيري دارد. اين همان برگ برنده سلامت مغز در دوران سالمندي است!
موتورهاي محرک مغز
‌قريب به اتفاق متخصصان مغز و اعصاب تاکيد مي‌کنند؛ دوعامل اصلي به عنوان موتورمحرک مغزعمل مي‌کند؛ اولين آنها فعاليت، ورزش‌هاي بدني و تحرک است و دومين عامل هم انجام مطالعه مداوم و خاطره‌سازي است که به فعاليت مغز در همه دوران‌ها به خصوص دوران سالمندي کمک مي‌کند.موضوعي که محمدعلي اکبريان،متخصص مغزواعصاب هم آن را تاييد مي‌کند و ازضرورت وجود اين فعاليت‌ها درسبک زندگي افراد مي‌گويد:»‌کار مغز چيست؟ اين‌که اطلاعات را مي‌گيرد و در خود نگه مي‌دارد و به وقتش از آنها استفاده مي‌کند. اما مطالعه نکردن و فعاليت نداشتن، باعث ته‌کشيدن اطلاعات مغزمي‌شود وکارايي خودش را ازدست مي‌دهد.«ازدست دادن کارايي يعني همان ويژگي ورفتارهايي که ازافراددچار آلزايمرمي‌بينيم؛ افرادي که مغزشان ديگر دستورفکرکردن،مرورخاطرات،فعاليت درست‌اعضاي بدن و...رابه آنها نمي‌دهد.
ورزش، مغز را زنده نگه مي‌دارد
تجربه نشان داده بسياري از سالمندان، براي سالم ماندن عملکرد مغز، به فعاليت‌هاي فکري مانند کتاب خواندن، حل جدول، سودوکو، بازي شطرنج و...روي مي‌آورند امادرميان اين فعاليت‌هاي فکري،ازفعاليت‌هاي بدني که شايد نسبت به فعاليت‌هاي فکري، اولويت بالاتري دارد،غافل هستند:»واقعيت اين است که ورزش وتحرک‌ بدني باعث افزايش خون‌رساني به مغز و راه افتادن جريان مغز مي‌شود. همين جريان است که مي‌تواند مغز را در حالت سلامت نگه‌دارد.» برقراري تعادل ميان دو طرف بدن در حالت نشستن‌هاي اجباري مانند وقت درس خواندن، پشت ميزنشيني‌هاي سرکار و... هم مي‌تواند چنين جرياني را درمغزراه بيندازد؛اين رادکتراکبريان مي‌گويدوادامه مي‌دهد:«‌چه بهترکه در طول روز، ساعتي را به حرکت دادن دست و پاهاي‌مان اختصاص دهيم؛مثلا دست چپ را جلو ببريم وپاي راست راعقب نگه داريم. به اين حرکات، ورزش‌هاي تقابلي مي‌گوييم؛ حرکاتي که مخچه رابه فعاليت وامي‌دارد و خطر زوال عقل را از فرد دور مي‌کند.«
بنشين اما فکر کن
بعضي‌ها ازپيامدهاي نشستن‌هاي طولاني‌مدت مقابل تلويزيون مي‌گويند؛نشستن‌هايي که مي‌تواند فردجوان رادردوران سالمندي به دردسر بيندازد و فرد سالمند را با بيماري‌هاي عقلي ومغزي روبه‌رو کند! اما آيا واقعا نشستن مقابل تلويزيون مي‌تواند تااين اندازه خطرناک باشد؟سوالي که دکتر اکبريان، نورولوژيست، به آن پاسخ مي‌دهد:»وقتي از کم‌تحرکي و تاثير آن بر مغزمي‌گوييم،منظورمان نشستن‌هاي بدون‌تفکر است؛منظور نشستن‌هايي است که فردازمغزخودهيچ کاري نمي‌کشد.« در واقع اکبريان معتقد است که نشستن جلوي تلويزيون حتي به مدت طولاني، اگر ذهن درگير مسأله‌اي باشد که در حال تماشاست، مي‌تواند خطر کمتري نسبت به آن کم‌تحرکي چند ساعته‌ داشته باشد که فرد فقط به تلويزيون خيره است و کاري از مغز و عقلش نمي‌کشد! به گزارش آراز آذربايجان به نقل از سلامت نيوز،اکبريان ادامه مي‌دهد:» مثلا يکي از نمونه‌هاي کم‌تحرکي با تفکر، ورزش يوگاست؛ ورزشي که ظاهرا تحرک کمي دارد اما ترکيب فعاليت بدني همرا با تفکر، اتفاقا دستاوردهاي مثبتي براي سالم نگه‌داشتن مغز دارد.« انگار هرکسي خودش مي‌داند که چقدر در زندگي روزمره، دچار بي‌تحرکي، يک‌جا نشيني و نداشتن فعاليت مفيد شده است؛ آن‌وقت است که بايد از زوال عقل و پيدايش آلزايمر در دوران سالمندي‌بترسد.