احسان و نيکوکاري امري ميان مسلمانان يا حکم انساني

گروه اجتماعي: احسان و نيکوکاري از اصول اساسي دين اسلام است که در قرآن کريم و سنت پيامبر اکرم(ص) به کرات مورد تاکيد قرار گرفته است؛ اين مفاهيم نه تنها در زندگي فردي مسلمانان بلکه در روابط اجتماعي و انساني آنان نيز نقش بسزايي ايفا مي‌کنند که در اين ميان ماه مبارک رمضان به عنوان ماه عبادت، خودسازي و نزديکي به خداوند، فرصتي طلايي براي تقويت روحيه نيکوکاري و احسان در ميان مسلمانان فراهم مي‌آورد.
در قرآن کريم آيات متعددي به اهميت احسان و نيکوکاري اشاره شده است تا جايي که خداوند در سوره بقره آيه 195 مي‌فرمايد: »وَ أَحْسِنُوا إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ« که اين آيه به صراحت بيان مي‌کند که خداوند محسنين را دوست دارد و اين نشان‌دهنده‌ جايگاه والاي احسان در دين اسلام است؛ با اين وجود نيکوکاري نه تنها در قالب کمک‌هاي مالي، بلکه در رفتارهاي اخلاقي و محبت به ديگران نيز تجلي مي‌يابد.
ماه رمضان به عنوان ماه رحمت و مغفرت فرصتي بي‌نظير براي تقويت اين روحيه است؛ در اين ماه نيز مسلمانان با روزه‌داري و عبادت به خودسازي و تقويت ارتباط با خداوند مي‌پردازند و البته يکي از سنت‌هاي مهم در اين ماه، صدقه دادن و کمک به نيازمندان است.
بسياري از مسلمانان در اين ايام با توجه به فقر و نياز برخي از هموطنان خود به جمع‌آوري کمک‌هاي مالي و غذايي پرداخته و سعي مي‌کنند تا با توزيع آنها بخشي از مشکلات اقتصادي افراد آسيب‌پذير را کاهش دهند.
نيکوکاري در ماه رمضان تنها محدود به کمک‌هاي مادي نيست، بلکه ابعاد معنوي و اجتماعي نيز دارد که مي‌توان به برگزاري افطاري‌هاي جمعي براي نيازمندان، دعوت از افراد بي‌بضاعت به خانه‌ها براي صرف افطار و برگزاري برنامه‌هاي فرهنگي و آموزشي براي ارتقاء سطح آگاهي جامعه اشاره کرد.
اين اقدامات نه تنها به نيازمندان کمک مي‌کند، بلکه موجب ايجاد همبستگي اجتماعي و تقويت روابط انساني نيز مي‌شود.
آزادي زنداني، احساني که نيت خالصانه مي‌طلبد
يکي از ابعاد مهم نيکوکاري در ماه رمضان، آزادي زندانيان است که بسياري از مسلمانان در اين ايام با توجه به آموزه‌هاي ديني خود، اقدام به کمک به زندانيان غيرعمد يا کساني که به دلايل مالي در زندان به سر مي‌برند، مي‌کنند.
اين عمل نه تنها نشان‌دهنده‌ روحيه احسان و نيکوکاري است، بلکه به نوعي تجلي بخشش و رحمت الهي نيز محسوب مي‌شود و مسلمانان با پرداخت ديه يا کمک به تامين هزينه‌هاي قانوني اين افراد سعي مي‌کنند تا آنها را از بند رها کرده و به زندگي عادي بازگردانند.
آزادي زندانيان در ماه رمضان مي‌تواند نماد اميد و شروع دوباره باشد و بسياري از خانواده‌ها با آزادي عزيزان خود در اين ايام، احساس شادي و خوشحالي کرده که اين عمل نيکو باعث ايجاد فضاي مثبت در جامعه خواهد شد.
همچنين اين اقدام موجب تشويق ديگران براي انجام کارهاي خير و نيکوکاري مي‌شود و فرهنگ احسان را در جامعه ترويج مي‌دهد.
احسان در قرآن کريم
در ماه رمضان، مسلمانان با روزه‌داري و عبادت، به خودسازي و تقويت روحيه نيکوکاري مي‌پردازند؛ موضوعي که در قرآن بسيار بر آن تاکيد شده است. خداوند در قرآن کريم و در سوره بقره، آيه 183 مي‌فرمايد: »يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا کُتِبَ عَلَيْکُمُ الصِّيَامُ کَمَا کُتِبَ عَلَي الَّذِينَ مِن قَبْلِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ« که اين آيه به هدف روزه‌داري اشاره دارد تاجايي که تقوا و خودسازي را در پي دارد و در نتيجه، فرد را به سمت نيکوکاري سوق مي‌دهد.
بنابراين، نيکوکاري در قرآن کريم نه تنها به عنوان يک عمل پسنديده بلکه به عنوان يک فريضه ديني تلقي مي‌شود که در ماه مبارک رمضان به اوج خود مي‌رسد و مسلمانان با پيروي از اين آموزه‌ها مي‌توانند جامعه‌اي مهربان‌تر و همدل‌ بسازند.
احسان از بعد فرهنگي و اجتماعي
احسان و نيکوکاري نه تنها از منظر ديني اهميت دارد بلکه ابعاد فرهنگي و اجتماعي قابل توجهي نيز دارد که مي‌تواند به تقويت همبستگي اجتماعي و کاهش آسيب‌هاي اجتماعي کمک کند.
در جوامع اسلامي، نيکوکاري به عنوان يک ارزش فرهنگي ريشه‌دار شناخته مي‌شود که در طول تاريخ به عنوان يکي از ارکان اصلي زندگي اجتماعي شناخته مي‌شود.
اين فرهنگ به افراد انگيزه مي‌دهد تا در مواقع نياز به ياري يکديگر بشتابند و در نتيجه حس مسئوليت‌پذيري و همدلي را در جامعه تقويت مي‌کند.
از منظر اجتماعي، احسان و نيکوکاري مي‌تواند به بهبود وضعيت اقتصادي و اجتماعي افراد بي‌بضاعت و آسيب‌ديده کمک کند.
با توجه به اينکه بسياري از افراد در جامعه به دلايل مختلف از جمله فقر، بيکاري و شايد بيماري به مشکلات جدي مواجه هستند، تقويت نيکوکاري مي‌تواند به عنوان يک راهکار موثر براي کاهش فشارهاي اقتصادي و اجتماعي عمل کند.
اين عمل باعث مي‌شود که افراد احساس کنند که در جامعه‌اي زندگي مي‌کنند که در آن ديگران براي آنان ارزش قائلند و به افزايش اعتماد به نفس و روحيه مثبت در آنان منجر شود.
به گزارش آراز آذربايجان به نقل از ايرنا،در نهايت بايد گفت که احسان و نيکوکاري نه تنها يک وظيفه ديني بلکه يک نياز انساني است و مسلمانان با پيروي از آموزه‌هاي دين خود مي‌توانند نقش مؤثري در بهبود شرايط اجتماعي و اقتصادي جامعه ايفا کنند.
ماه مبارک رمضان فرصتي است تا با تقويت اين روحيه، همگان را به سمت همدلي، محبت و همکاري سوق دهيم.
Arazazarbaijan.ejtemai@gmail.com